Клуб “Спадчына”: захавальнікі ідэй, ахоўнікі традыцый Адраджэння

Тых дзеячоў нацыянальнага Адраджэння, якія на пачатку ХХ стагоддзя вылучылі і рэалізавалі ідэю незалежнасці нашай краіны, называлі рамантыкамі і летуценнікамі, бо многія з іх пачыналі свой шлях да Беларусі з захаплення літаратурнай і культурніцкай працай. Магчыма, гэтыя якасці былі ўласцівы тагачасным беларускім адраджэнцам. Але, у першую чаргу, гэтыя людзі былі практыкамі, якія мелі талент рэалізаваць свае незалежніцкія ідэі і памкненні. Ідэалізм тагачасных нацыянальных лідэраў гартаваў іх да новых спраў, гуртаваў ўсё новыя шыхты змагароў за лепшае, незалежнае будучае края. У гэтым бачыцца вытокі іх гістарычных здзяйсненняў і гераічнага чыну на карысць Беларусі.

Сёння на полі нацыянаальнай працы запанавала генерацыя так званых прагматыкаў. Яе прадстаўнікі з вялікай долей іроніі адносяцца да класічных парадыгмаў нацыянальнага Адраджэння, якія атрымалі новы магутны імпульс ужо на пачатку 90-х гадоў мінулага стагоддзя. Магчыма, прагматычная скіраванасць новых лідэраў нацыянальнага руха дае ім кароткатэрміновую перавагу над ідэалістамі на камунікацыйна-прадзюсарскай ніве, але іх голы практыцызм стварае падставы для махінацый з падменай нацыянальных аўтарытэтаў на прадстаўнікоў каланізатарскай крэатуры. Да таго ж, іх моўная і культурніцкая беспрынцыповасць стварае дадатковыя ўмовы для звадак і непаразуменняў у нашым асяродку, якія інспіруюцца сіламі, варожымі беларускасці. Мо таму непрыцелі беларускай культуры і мовы, карыстаючыся выпадкам, мімікрыруюць, падладжваюцца пад нацыянальных прагматыкаў з стратэгічнай мэтай завалодаць і ўзначалісь ключавыя накірункі гэтай дзейнасці. Іх мэтады вядомыя са старажытнасці: “Падзяляй і ўладар”. Для іх было б ідэальным знішчыць усе гістрычныя, культурныя і моўныя падставы для самадстатковага развіцця беларускай нацыі і ўвогуле Беларусі, як еўрапейскай краіны.

І таму, разумеючы гэтую небяспеку, многія дзеячы нацыянальнага руха, культурніцкія суполкі адходзяць ад згодніцка-здрадніцкага “сучаснага разумення патрэб нацыі” сучасных прагматыкаў да тых ідэалаў, якія былі вылучаны пачынальнікам Адраджэння ХХ стагоддзя. Адным з такіх захавальнікаў нацыянальных традыцый многія ў Беларусі называюць сяброў клуба “Спадчына ” і яго нязменнага кіраўніка Анатоля Яўхімавіча Белага.

За 25 гадоў свайго існавання і дзейнасці сябромі гэтага нацыянальнага клуба зроблена столькі, што не верыцца ў верагоднасць і мажлівасць такога чыну. Але, гэтыя здзяйсненні – вынік менавіта таго бескампраміснага наследвання прынцыпам, якія заклалі ў нацыянальную справу Я. Колас і Я. Купала, браты Луцкевічы і В. Іваноўскі, А. Уласаў і Цётка... У той жа час, клуб не пераўтварыўся ў секту, а знаходзіць усё новых сяброў і прыхільнікаў, нават сярод тых, для які беларушчына – “тэра інкогніта”. Для роста самасвядомасці такіх беларусаў ў клубе існуе вельмі моцная база і метадалогія. Па-першае, самі сябры клуба – прадстаўнікі беларускай інтэлігенцыі, рабочыя і тэхнічныя працаўнікі, для якіх беларуская справа стала галоўнай у жыцці. Іх інтэлектуальны патэнцыял, мажлівасць вылучаць стваральныя ідэі і іх рэалізоўваць застаецца самым вялікім аргументам для наладжвання стасункаў з сябрамі “Спадчыны”. Па-другое, клуб мае вялікую мастацкую базу, каб сябры клуба і яго прыхільнікі зразумелі веліч задач Адраджэння, якія былі пастаўлены айцамі-заснавальнікімі незалежнай Беларусі, а таксама ўвачавідку зразумець неперарыўнасць гэтага працэсу на працягу мінулых стагоддзяў. Для гэтага кіраўніком клуба “Спадчына” А. Я. Белым і іншымі “спадчынаўцамі” быў створаны Музей і Нацыянальны пантэон, якія нагадваюць сучаснікам пра чын тых беларускіх патрыётаў, якія зрабілі ўсё, каб у выніку наша краіна стала незалежнай. Мастацкія калекцыі Музею рэальна акрэсліваюць гісторыю Беларусі ў вобразах, а таксама ствараюць перспектыву нашага народа і дзяржавы – незалежнай, свабоднай, дэмакратычнай.

Трэба адзначыць, што цяперашняя дзейнасць сяброў клуба “Спадчына” не мае нічога агульнага з замшэлымі стэрэатыпамі тых “клубаў” і “суполак”, якія грунтавалі сваю дзейнасць на прынцыпе “абуваць беларусаў у лапці”. “Спадчынаўцы” заўсёды гатовыя падтрымаць і ўкараніць у сваёй практыцы самыя мадэрновыя метады дзейнасці, калі яны ідуць на карысць нашай справе. Гэты прынцып выяўляецца, напрыклад, у тым, што вынікі працы “спадчынаўцаў”, а таксама, разнастайныя мастацкія скарбы Музея і Нацыянальнага пантэона становяцца больш вядомымі ў Беларусі і свеце дзякуючы шырокаму выкарыстанню магчымасцяў інтэрнэта і сучаснай кампутарнай тэхнікі. І гэтая ўспрымальнасць да новага, усяго прагрэсіўнага робіць дзейнасць “Спадчыны” надзвычай выніковай і гэтым прыцягвае ў свае шэрагі новых сяброў, гатовых працаваць на карысць Радзімы.

Можна быць упэўненым, што прынцыпы дзейнасці клуба “Спадчына”, якія грунтуюцца на павазе да ідэалаў Адраджэння пачатку ХХ стагоддзя, прынясуць беларускай культуры яшчэ больш значны плён, дапамогуць сваім шматлікім прыхільнікам знайсці свой “шлях да Беларусі”, прайсці яго з гонарам і любоўю да свайго народа.

Анатоль Мяльгуй, журналіст,

сябра клуба “Спадчына”