Старасвецкая Беларусь
Галерэі
Уваход
Зараз на сайце
Цяпер 566 госцяў анлайнCountries
| 48.7% |  | UNITED STATES |
| 25.6% |  | CHINA |
| 5.4% |  | SERBIA AND MONTENEGRO |
| 5.1% |  | RUSSIAN FEDERATION |
| 4% |  | NEW ZEALAND |
| 2.8% |  | CANADA |
| 2.6% |  | GERMANY |
| ЖНІЎНЫЯ |
|
490. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 44, сш.
Зарадзі, божа, жыта Да на прышлае лета Каласом каласіста, Каранём караніста, Каб у трубы павілося, А нам жаць не далося.
491. Романов, 8, с. 241. Зап. у Быхаўскім п.
Каму сёлета жыта зажынаці? Зажынаці жыта Іванісе: Яе ніўка радлівая, Яе ручка шчаслівая!
492. Дембовецкий, с. 538, № 3. Зап. у Гомельскім п.
— Добры дзень госпаду богу, Жыту ядраному, Хадзяіну палявому! — Здароў, здароў, жнеі маладыя, Сярпы залатыя!
493. Шейн. Бел. песни, с. 190. Зап. у м. Чашнікі ад Каткевічоўны.
Ай, дабранач! Шырокае поле, Жыта ядраное, Ай, дабранач! На здароўе, Жнейкі маладыя, На здароўе! Прыхадзіце Заўтра раненька, Як сонейка ўзойдзіць, Прыхадзіце! Прынасіце Адзін гаршчок кашы, А другой сараквашы, Прынасіце! Вы сажніце Шырокае поле, Жыта ядраное, Да сажніце! Пастаўляйце У полі капамі, А ў лузе стагамі, Пастаўляйце! А мы зжалі I поле пажалі, I пастаўлялі У полі копамі, У полі копамі, А ў гумне стогамі Пастаўлялі.
494. Гілевіч, 1974, с. 199. Зап. С. Сяховіч у в. Шавярнічы Бярэзінскага р. ад Кацярыны Калясень.
У полі жыта палавее, У багатага душа млее, Што ў засеку жыта тлее. А ў беднага радуецца, А ў беднага радуецца, Што новы хлеб гатуецца, Што з багатым зраўнуецца.
495. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 4, сш.
Ой, не ляжы, ветру, ў полі, Паміж горачак ў разоры, Да ўстань, ветру, памаленьку, Павей, ветрык, паціхеньку, Развей хмарачку цямненьку — Маю тугу цяжаленьку. Каб я, малада, жыта жала I сярэдзіну сваю не зажала. Панічыку, а паноніку, Пусці мяне дадоміку, У мяне дома дзетак многа: Што куточак — то сыночак, На покуці дзевяць дочак.
496. Гілевіч, 1974, с. 268. Зап. М. Давідовіч у в. Кабылянкі Бабруйскага р. ад Ксені Давідовіч.
Палуднічкі загудзелі, Палуднаваць захацелі. — Хоць гудзіце, не гудзіце, Палуднаваць не будзеце: Шчэ постаці не пражалі, Капы снапоў не звязалі.
497. Federowski, 5, с. 741, № 1769. Зап. у в. Навасады Ваўкавыскага п. ад Настулі Новік.
Ой, гудкі гудуць да гудуць, А ўсе людкі палуднуюць. — Вы гудзеце не гудзеце, Мы палуднаць не будзема, Бо наш пан жа ж вельмі злосны, Наш палудзень будзе позны.
498. Шейн. Бел. песни, с. 185, № 299. Зап. М. Нікіфароўскі ў Суражскім п.
Маладзіца маладая У шчырым бару жыта жала, Мала дзіця калыхала. А прыйшло к ёй да тры ваўкі, Да тры шэрыя. Адзін-кажыць: «Пазыбаю». Другі кажыць: «Пазабаўлю». Трэці кажыць: «Пацалую». Цалавалі, мілавалі — I мала дзіця разарвалі. Стала яна тужыць, плакаць, Белы рукі ламаючы, Дробныя слёзы раняючы.
499. Шырма, 3, с. 189, № 127. Зап. у
Ой, я ў бары жыта жала, А мне дома бяда стала: Узлезла свякроўка на тын глядзець, Ці скора нявестка жнець. Павей, ветрык, каля тыну, Скінь свякроўку у крапіву. Звалілася свякроў з тыну, Стоць галавой у крапіву! Сабе шыі не зламала, Мне крапіўку патаптала. Не жаль жа мне свякровачкі, Ды жаль жа мне крапівачкі: Крапівачка — яда мая, Свякровачка — журба мая.
500. АІМЭФ, ф. 13, воп. 8, спр. 2, сш.
Ой, у полі бярэзінка, Баліць мая сярэдзінка, Ды некаму спагадаці, Сярэдзінку патаптаці. А дай жа, божа, кугакала, Каб пад снапком заплакала, А я б пашла скалыхнула, Сярэдзінка б аддыхнула.
501. Сахараў, 1, с. 39. Зап. Б. Юрэвіч у
Ужо сонейка — не раненька, Іду дамойкі радзенька — На цёплую вячэру, На мяккую пасцелю. Маё жыта рэдзенька, Баліць мая сярэдзінка. Мая матка дагадліва — Выцепліла лазеньку. Ды выцепліўшы лазеньку, Наламала бярэзнічку, Наламаўшы бярэзнічку, Папарыла сярэдзінку. Сярэдзінка памягчэла, Маё жыцейка пагусцела.
502. Сахараў, 1, с. 45, № 98. Зап. С. Іянічонак у
Нанясі, божа, аблачынку! На тры дні адпачынку: Адзін дзень — малоць, талоч, А другі дзень — ваду насіць, А трэці дзень — дзяжу мясіць!
503. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 41, сш.
Перажані, божа, хмаркі, А-эй, перажані, божа, хмаркі На чужую староначку, Дзе пажалі, пакасілі Да снапочкі павазілі. У нас не жата, не пажана, А-эй, у нас не жата, не пажана Да ў гуменца не звожана.
504. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 93а, л. 181. Зап. М. П. Гваздзёў у
Ой, жніце, небажата, Ужо постаці небагата, Ды дажнёмся да дуба, Да палуднаваць будзем, Да дажнёмся да хвоі, Наядзімся даволі, А дажнёмся да крыніцы, Дык нап'ёмся вадзіцы.
505. Е. П., с. 10, № 2. Зап. у Быхаўскім п.
Жну я, пажынаю, На сонейка пазіраю: Ці высока сонейка, Ці далёка ойчанька. Ой, высока сонейка! Ой, далёка ойчанька!
506. АІМЭФ, ф. 13, воп. 9, спр. 4, сш.
Ой, жыта жну, пажынаю, На дарожаньку пазіраю, Да ці скора маці ісціме, Мне абедаць нясціме? Нясе хлеба булачку I мядочку ў кубачку. Я жыта жну, пажынаю, На дарожаньку пазіраю, Да ці скора свякроў ісціме? Нясе хлеба скарыначку, I вадзіцы ў чарапочку.
507. АІМЭФ, ф. 13, воп. 9, спр.
Глядзіць, глядзіць маё вочка Беражочак недалёчка, А на гэтым беражочку Стаіць прыганяты, Здаровы, чубаты. Судзі, божа, мне дажаць, Бо ён скуру можа зняць.
508. Шырма, 3, с. 179, № 117. Зап. Урбановіч у
— Сонейка, сонейка, Ці бывала ты ў найме? Ці бывала ты ў найме, Ці спагадаеш ты мне? Каб ты ў найме пабывала, Ты ж бы мне спагадала: Позненька ўзыходзіла, Раненька заходзіла!
— Малада малоданька, Не дзіві ты на сонейка, Не дзіві ты на сонейка, Ды дзіві ты на пана: Я й раненька ўзыйду — Цябе ў полі знайду, Я й позненька зайду — Цябе ў полі пакіну!
509. Гарэцкі, Ягораў, с. 104. Зап. у 20-я гады ў Мсціслаўскім р.
Нуце жаць, не ляжаць! Ай, мелася гаспадыня Нам вячэраць даць: Наварыла гаршчок кашы I нам не дала... Паставіла на прыпечку — Муха разліла. Багдай цябе, мая мушачка, Пераламіла! Як ты маіх маладых жнеек А ўгаладзіла.
510. Радченко, 1888, с. 57.
Баліць мая сярэдзінка, Што жыта маё рэдзенька. Сярэдзінка не гнецца, Постаць мая валачэцца. Няма маёй маці Мне постаці падагнаці, Няма маёй сястрыцы, Маёй большай памочніцы. Сястрыца б постаць падагнала, А я трохі пастаяла Да й варон пастраляла.
511. Federowski, 5, с. 757. Зап. у в. Студзераўшчына Слонімскага п.
Няхай вечар бардзей будзе, Майму сэрцу лягчэй будзе. Мой міленькі з таргу едзе, Мне, маладой, гасцінец вязе — Пярсцёначак залаценькі. А вяночак руцвяненькі. У пярсцёначку жыта жаці, А ў вяночку красаваці.
512. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 17, сш.
Ой, жала я, не ляжала, Тры снапочкі нажала, А хто за мною снапка звяжа, Той са мною спацькі ляжа. Снапка звяжа цяснюсенька, Ляжа спаці шчылюсенька, Снапка звяжа да й падыме, Спаці ляжа да й абдыме, Снапка звяжа, памацуе, Ляжа спаці, пацалуе.
513. Шлюбскі, с. 155, № 230. Зап. у
Надаела жаркота-пякота, Цяжкая работа, Дзень да вечара ў полі стаяла, Калоссем махала, Пад дом паглядала. Надаела жаркота-пякота.
514. Материалы по этнографии Гродненской губ., вып. 1, с. 159. Зап. М. Рамановіч у в. Парэчча Слонімскага п.
За бор сонца, за бор, Да за гай зялёненькі, Да за сад вішнёвенькі. Няхай сонца ніжэй будзе, Няхай вечар бліжэй будзе, Майму сэрцу лягчэй будзе.
515. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 80, сш.
Ужо вечар вечарэе, Наш пан весялее, На коніку паязджае, Сваіх жнеек паганяе: — Жніце, жнейкі, не стаіце, Самі сябе не пазніце, Майго каня не марыце, Майго каня варанога, Мяне, пана маладога. Пара каню да стаінькі, Мне, панічу, да паненкі, Пара каню авёс есці, Мне, панічу, ў крэсла сесці.
516. АГТ, р. 53, воп. 1, клц.
Наш пан маладзенькі, Пад ім конік вараненькі, Па полю паязджае, Сваіх жнеек прыганяе: — Жніце, жніце, мае жнейкі, Прынясу вам гарэлкі, Буду ў рад усіх садзіці, Гарэлачкай паіці. — Мы б гарэлкі не хацелі, Лепей дамоў паляцелі. У нас дамы далёкія: Сем міль борам ісці, А дзевятую Дунаем плысці. А я Дунай пераплыву Белаю лябёдкаю, А я бор пералячу Сіваю зязюлькаю, У свёкра на дварэ Стану малодкаю.
517. Гілевіч, 1974, с. 270. Зап. Н. Гамелька ў в. Воўкавічы Талачынскага р. ад Кацярыны Гамелька.
Наш гаспадар маладзенькі, Пад ім конік вараненькі. Ён усё поле аб'язджаіць, Сваіх жнеек аглядаіць: Ці ўсе яго ў полі жнеі, Ці ўсе звязаны іх жмені? Ці ўся яго талочанька, Ці зжата ўся валочанька?
518. АІМЭФ, ф. 13, воп. 5, спр. 6, сш.
Да ўжо вечар вечарэе, Мая маці вячэрае, Яна вячэру падавае, Дзіця сваё ўспамінае: — Дзіця маё маладое, Ды й горкая твая доля, Маладое заручона, На рабоце замучона. Ідзе ў поле — світаецца. Ідзе дамоў — змяркаеццаі.
519. Карский // РФВ, 1885, т. 13, с. 274. Зап. у с. Бярозавец Навагрудскага п.
Панічыку-кароліку! Пусці мяне да доміку: У мяне дома сын маленькі, У мяне дома муж маладзенькі. Трэба сына накарміці, Трэба мужа прысыпіці.
520. ЦДАЛМ, ф. 1429, воп. 1, спр.
Ой, дзевачкі-лябёдачкі, Пойдзем разам дамовачкі З гэтай нівы-няволечкі, З гэтай нівы-няволечкі, Нам няволя надаела, Сярэдзінка набалела, Нам няволя здакучыла, Сярэдзінку намучыла, Нам няволя горка стала, А сярэдзінка калом стала.
521. Шлюбскі, с. 151, № 217. Зап. у
А жоначкі-лябёдачкі! Ай, пойдзем мы дамовачкі. А нас дамоў не пускаюць, За постаці заганяюць. Нашы дамы далёкія, А постаці шырокія, А сем міль барамі йсці, А восьмую дарогай, Дзевятую дубравай, А дзесятую — татульку На вячэру.
522. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 35, сш.
Ой, не рана, Пане камісару, Пусці нас дадому, Ой, не рана. Да ўжо нашы ручкі Досі намахаліся, Да ўжо нашы прыставы Досі набрахаліся, Ой, не рана.
523. Гильтебрандт, с. 122, № 123. Зап. I. Катовіч у с. Косічы Брэсцкага п.
Бадай пану ў двары страшна, Як нам ў полі сонца зашла. Сонца зашло — мы шчэ жнемы, Пры месяцы снапы носімо, Пры зораньках копы кладземо, Апоўначы дадому ідземы, На світанні вечэраемо, У дзень белы знову ідземы. Бадай пана не схавалі, Каб сабакі разарвалі, Пахавалі пры даліне, Каб па яму ваўкі вылі. Бадай пана громы ўбілі, Як мы ручкі патамілі.
524. Federowski, 5, с. 741, № 1771. Зап. у в. Навасады Ваўкавыскага п. ад Настулі Новік.
Ой, час-пара дадоманьку, Упала раса на пожненьку, Старым бабам ручкі крэпнуць, Малоданькам дзеткі плачуць, А дзевачкам вянкі вянуць.
525. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 54, сш.
Пара дамоў, пара, Халодная раса пала, Халодная раса пала, Нам дамоў пара стала. — Ой, чуйце, дома, чуйце, Нам вячэрку гатуйце. На вячэрку рыбку з перцам, Легчы спаць пад акенцам, Легчы спаць пад акенцам, Эй, з маладым кавалерцам, Эй, з маладым кавалерцам, Эй, да на белай пасцельцы.
526. ААН СССР, ф. 134, воп. 2, спр.
Да раўнуйце постаці, Бо ўжо пара дадому йсці, На постаці раса пала, На коласе і другая, На постаці лядовая, На коласе мядовая, На постаці валы з'ядуць, На коласе паны сап'юць, Валы з'ядуць рагатыя, Паны сап'юць багатыя, Валы з'ядуць — араць будуць, Паны сап'юць — гуляць будуць.
527. Карский // РФВ, т. 21, с. 255. Зап. Я. Карскі ў 80-я гады XIX ст. у в. Навасёлкі-Затрокскія Віленска-Трокскага п.
Да ўжо слонійка за лес коціцца, Мне, малодзенькай, дамоў хочацца: Да ўжо ручанькі нарабіліся, Да ўжо ножанькі нахадзіліся, Да ўжо вочанькі наглядзеліся, Ужо прыставанька настаялася. Я прыставаньку да ражжом прайму, Сама, малада, дамоў пайду.
528. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 40, сш.
Ой, пара дамоў, пара. Ужо й пара мінаецца, Ужо й пара мінаецца, Ды наш пан валяецца: То за пень, то за елку, То за бабу, то за дзеўку.
529. АІМЭФ, ф. 3, воп. 1, спр. 84, сш.
Ой, час, пара дадоманьку, Па постаці раса ўпала. Па постаці лядовая, Па коласі мядовая, Лядовую валы з'ядуць. Мядовую дзеўкі сап'юць. Валы з'ядуць — гараць будуць, Дзеўкі сап'юць — гуляць будуць.
530. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 28, сш.
А на дварэ не раненька, [Першы радок кожнай страфы паўтараецца двойчы.] Пала раса сцюдзёная.
Пала раса сцюдзёная, А другая — мядовая.
Я сцюдзёнай расой пайду — Мае ножанькі зябнуць,
А мядовай расой пайду — Мае вуснанькі ліпнуць.
531. АГТ, р. 20, воп. 1, клц.
Да пара дамоў, пара, Пагубіла ключы зара. Сонца ўзышло, ключы знайшло. — Сонейка маё яснае, Трэба неба адамкнуць, Поле расой апусціці, Жнейкі дамоў адпусціці, Бо іх хаткі халодны, Бо іх дзеткі галодны. Трэба ў печы падпаліці, Трэба кашы наварыці, Трэба дзеткі накарміці.
532. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 47, сш.
Ой, пара й, пара да двара. [Кожны радок паўтараецца двойчы.] Цёмная ночанька абняла, Цёмная ночанька й не відна, Шырока дарожка й грудліва. Вараны конічак спадбіўся, Малады Іванька спазніўся.
533. Карский // РФВ, 1885, т. 13, с. 274. Зап. у с. Бярозавец Навагрудскага п.
Закаціся, сонейко, Да за бор борздзенько, Да за бор зеляненькі, Да за сад вішнёвенькі, За высокае небо, За зялёнае дрэва. Будзем дрэва сеч-рубаці, Будзем царкву будаваці.
534. Шырма, 3, с. 160. Зап. у
Ой, пара нам дамоў, пара, Сцюдзёная раса пала, Цёмная ночка настала. А ў нас няма параднічка, Ні пана, ні ўраднічка. Некаму рады радзіці, Нас дамоў адпусціці. Дадзім пану паўбарана, Можа, пусце дамоў рана. Бадай яго з нашым панам: З'еў нашага паўбарана, З'еў нашага паўбарана, Бадай пана разарвала, Бадай пана разарвала, Не пусціў нас дамоў рана. Вяліць прыйсці світаючы, А пушчае змяркаючы.
535. Можейко, 1983, с. 94. Зап. у в. Тонеж Лельчыцкага р. ад Н. Гусак,
Ой, чыя то ніва грае, Маладзенькіх да жанцоў мае? Ой, жэнчыкі маладзенькія, У іх серпікі залаценькія. Ой, жнеце, жанцы, не лянуйцеса, На сонейка не дзівуйцеса, Бо соўнейка не рана, не рана, А ў нас жаці не мала, не мала. А ўжо сонца над дубком, дубком, Добра жаць халадком, халадком, А ўжо сонца над далінкаю, Добра жаць вечарынкаю. А ўжо соўнейка да завальваецца, Нам дадому да заманьваецца.
536. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 68. Зап. Л. Грыгарук у
А чыя ж то валока [Кожны першы радок страфы паўтараецца двойчы.] Доўга і шырока?
На ёй жэнчыкі жалі, Серпікі паламалі.
Серпікі сталёвыя, Жэнчыкі маладыя.
Паджынайся, нябожа, Табе бог дапаможа.
Паперадзі віно п'юць, А ззаду мядзведзі.
Паперадзі лебедзі, А пазадзі кіём б'юць.
537. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 45. Зап. Л. Салавей у
А пара дамоў, пара, А пара спарылася, А пара спарылася, Вячэрка зварылася. На вячэрку — цяцерку, На пасцельку — Мацейку.
538. Романов, 8, с. 251. Зап. А. Сакалоўская ў в. Сініцы Каралёўскай вол. Віцебскага п. ад Дар'і Міхайлавай.
А пара, жонкі, дамоў ісці, Пагубляла зара ключы, Каля постаці ідучы, А з соўнішкам гукаючы, А з месяцам жартуючы. А хто тыя ключы знойдзець, За караля замуж зойдзець! Мар'ічка ключы знайшла, За караля замуж зайшла. Кароль будзець круляваці, А Мар'ічка панаваці!
539. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 57, сш.
Эй, сярод балоцейка Ўсярэдзіне паляначка, I эй, ўсярэдзіне паляначка, Там гуляла паненачка, I эй, згубіла ключы, Ідучы, з панічамі жартуючы: — I эй, панічыкі й маладыя, Дайце ключы залатыя, I эй, трэба шафы адмыкаці, Сваіх жнейкаў частаваці. I эй, жнейкі мае маладыя, Ў іх сярпочкі залатыя.
540. Шейн. Материалы, с. 253—254, № 280. Зап. Я. Копаць у Слуцкім п.
Сонейка зайшло за бор, Жэнчыкі дамоў, дамоў! — Панічыку-кароліку! Пусці нас дадоміку. — Калі б да мая воля, Вы б былі даўно дома, А то мая няволенька, Цяжка ваша работанька.
541. Шейн. Бел. песни, с. 186, № 301. Зап. Л. Склярэнка ў в. Дубраўкі Лепельскага п.
Закаціся, сонейка, Ды за лес, за дуброўку, За высокую горку. Мне, маладзе, дамоў іці Цераз шчырыя бары, Цераз цёмныя лясы. У мяне дома не мамухна, А ліхая свякрованька. Пасылаіць па вадзіцу Ў шчыры бор у крыніцу. Прынясу я вады ночвы: Залі сабе, свякроў, вочы.
542. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 78, сш.
А на дварэ вечарэіць, Клічыць мамка вячэраці. — Вячэрай, мая мамка, А я ўжо павячэрала. Ў цёмным лесе на верасе, На сінім моры на беразе Я ела хлеб з вадою, Горкай калінай праганяла, Сваю ліхую долю праклінала. Затонь, мая горкая доля, У сіняе мора.
543. АІМЭФ, ф. 8, воп. 85, спр. 229а, л. 81. Зап. А. Ліс у в. Старынкі Мядзельскага р. ад Надзеі Каўрус,
А на дварэ вечарэіць, 2 Дома ўжо вячэраюць, 3 Мая лыжка гуляіць, 3 Мамачка спамінаіць: 2 — Дзе мая дачушачка? 2 Яна ж не вячэрала. 2 — Вячэрай, мая мамачка, Я ўжо павячэрала: 2 Сухама хлеб ела, Слёзкамі праганяла, Сваю долю праклінала: Бадай ты, мая доля, Да на сіняе мора, Да на ціхі Дунайчык. Каб ты, доля, згарэла, Я бы ручкі пагрэла.
544. Розенфельд, с. 81—82, № 45. Зап. у в. Мятлічына Астрашыцка-Гарадоцкай вол. Мінскага п.
Заплакала малодачка: — Пара дамоў, пара! А мне дамоў не хочацца: У мяне дома чужыначка — Чужая маці, чужы бацька. Пашлюць мяне па вадзіцу У студзёную крыніцу, Не вады жадаючы, Ды мяне збываючы. Свякроўка-матулька, Ці ж ты мяне датуль не знала? Нашто мяне, матулька, за сына брала?
545. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр.
Сонейка-каласочак, Каціся за лясочак: Так жа нам прынадаела, Сярэдзінка забалела, Ручкі-ножкі панямелі.
546. АІМЭФ, ф. 13, воп. 9, спр.
Ой, закаціся, ярка сонейка, Ды й за лес цёмны, ды й за горачку, Ды й за лес цёмны, ды й за горачку, А мне пара ісці дадомачку, А ў мяне дома ды й ліхі свёкар, Ды й ліхі свёкар ды й свякрухна. Ой, стрэнуць мяне на вароцечках, Ой, пашлюць мяне па вадзіцу. Ой, пашлюць мяне па вадзіцу, Ой, у шчыры бор, у крыніцу. Я ж, маладзенька, шчэ й не снедала, Шчэ й не снедала й не абедала, Шчэ й не снедала й не абедала, А мая родная мамка ды й не ведала.
547. Hryniewič, с. 23, № 20. Зап. у пач. 1900-х гадоў на Дзісеншчыне.
Не пайду дамоў, Ў полі заначую, Журбы не пачую, Не пайду дамоў. Як я лягу спаць Ды каля маліны, Ды каля каліны, Як я лягу спаць. Буду праклінаць Свёкра, свякроўку, Дзевера, залоўку, Буду праклінаць: — Ой, забі, божа, Свёкра на печы Качаргой у плечы, Ой, забі, божа! Ой, забі, божа, Свякроў на палаці Памялом у хаце, Ой, забі, божа! У клеці залоўку, Дурную вятроўку, Ой, спалі, божа! Утапі, божа, Дзевера ў дарозе.
548. Federowski, 5, с. 759. Зап. у в. Студзяроўшчына ад Т. Ляўковіч.
Паслаў мяне свёкар Да ў бор жыта жаці, Заказаў мне свёкар Да сто коп нажаці, Сорак кароў падаіці, Трыццаць вепраў накарміці, Дзяжу хлеба замясіці. Я, малада, спазнілася Да дзіцяці забылася. Прыляцела два лебедзі, I абодва беленькія, Браткі мае родненькія. Узялі яны дзіця маё. Адзін кажа: «Панясем мы Гэта ж нашай сястрыцы, Што на чужой стараніцы, Кожны яе наб'ецца, Яе слёзкаў нап'ецца».
549. Косич, с. 26—27. Зап. у
Не шалохне да буён вецярочак Па багатаму полю. Не сохне няродная маці Па чужому дзіцяці. Не пытае, ці вяліка дарожка, Ці баляць ручкі, ножкі, Ці баліць сярэдзінка, А яна пытае, Ці багата нажала, Колькі коп наклала. Вее вецярочак па чыстаму полю, Журыцца родная маці Па свайму дзіцяці. Яна не пытае, Ці багата нажала, Колькі коп наклала, А яна пытае, Ці вяліка дарожка, Ці баляць ручкі, ножкі, Ці баліць сярэдзінка.
550. АГТ, р. 4, воп. 1, клц.
Да пайду я лужком-беражком, Калінавым мостам, Да пайду я, Да найду я новы дамок, Няродную матку, Да найду я. Нядобрая да новая хатка, Няродная матка Нядобрая: Не пытаіць, да ці баляць ножкі, Да ці баляць ручкі, Не пытаіць. Да пытаіць, ці многа сажала, Ці многа нажала, Да пытаіць. Да пайду я лужком-лужком, Калінавым мастом, Да пайду я. Да найду я да старую хатку Да родную матку, Да найду я. Да добрая старая хатка I родная матка Да добрая: Не пытаіць, ці многа сажала, Ці многа нажала, Не пытаіць. Да пытаіць, да ці баляць ножкі, Да ці баляць ручкі, Да пытаіць.
551. Шырма, 3, с. 188, № 126. Зап. у
Добра жаць— шырокая ніўка, Вялікая постаць. Добры вечар, сцюдзёная хатка, Няродная матка! Не пытаецца, ці змарылася, Што спазнілася, Ды пытаецца, ці доўга пражала, Ці многа нажала. Добра гнаць — шырокая ніўка, Вялікая постаць. Добры вечар, цёплая хатка, Родная матка! Не пытаецца, ці злянілася, Ці многа нажала, Ды пытаецца, ці змарылася, Што спазнілася.
552. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 46, сш.
Мяне маці з прыгону жджэ, Ой, мяне маці з прыгону жджэ, Вароцечкі прачыняе, Сваё дзіця дажыдае: — Недзе маё дзіця ў полі Пры шырокім загоне, Пры вялікім прыгоне. Ой, ідзі ты, дзіця, вячэраці, Бо я ўжо наварыла. — Ой, вячэрай, мая мамка, Бо я ўжо вячэрала, Да не сухі кусок ела, Я слёзкаю палівала, Сваю долю праклінала: Бадай, доля, ты згарэла, Каб я свету паглядзела. 553. Романов, 8, с. 256. Зап. Я. Пятроў у в. Болецк Гарадзецкага п.
Як на дворы змяркаецца, [Першы радок кожнай страфы паўтараецца.]
За мной татка пытаецца:
— А дзе ж мая прыгонніца,
Прыгонніца-нявольніца?
— У прыгоні, у няволі,
Прыганяюць, ды не знаюць,
Рана дамоў не пускаюць.
Нашы дамы далёкія,
Пераходы вялікія,
Пераходы вялікія,
Ручаёчкі глыбокія!
Як пайду я па памёці,
Голас пушчу па балоці,
Няхай голас галасуіць,
А мой татка няхай чуіць,
У бяседзі седзючы,
У шкляніцу гледзючы:
— Ідзець мая работніца,
Ідзець мая прыгонніца!
А ў прыгоні прыганяюць,
Рана дамоў не пускаюць.
554. Романов, 1—2, с. 283, № 13. Зап. у в. Аўсішча Сенненскага п.
Мяне мамунька ждала,
Вароцечкі адчыняла:
— Ідзе мая прыгонніца,
Прыгонніца-нявольніца!
Не дзень была — нядзелечку,
Не мёд піла — гарэлачку,
Не ‘тдыхала ні гадзінкі,
Баліць яе серадзінка.
555. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 107, сш.
Закацілась жарка сонца
За дуброўку.
Баліць мая галованька,
Хачу дворку.
Я не спала, маладзенька,
Не драмала,
Выпусціла сакалочка з рукавочка.
Выпусціла сакалочка,
Не ўлавіла,
Толькі свайго міленькага
Разгнявіла.
Разгнявіўшы міленькага,
Не ўпрасіла:
Ты не пі-ка, мой міленькі,
Гарэлачку,
Не любі, мой міленькі,
Чужых жонак.
Гарэлачка, мой міленькі,—
Без здароўя,
Чужы жонкі, мой міленькі,—
Безгалоўе.
556. Шырма, 1947, с. 42. Зап. у в. Яцкава Валожынскага п. ад Барысіхі.
Пайду я дарогаю,
Пайду я шырокаю,
Пушчу голас дуброваю.
Хто мой голас пачуе,
Той мяне пашкадуе.
Пачула мая мамачка,
У каморцы седзячы,
Праз аконца гледзячы:
— Калі гэта маё дзіця,
Хай яно пагуляе,
Калі гэта нявестачка,
Хай яна прывыкае
Да шырокай постаці,
Да вялікай воласці.
Мая постаць шырокая —
Сівым канём не аб'едзеш,
Мая воласць вялікая —
Белым сырам не адзеліш.
Сівы конь скапыціцца,
Белы сыр пакрышыцца.
557. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 111, сш.
Добры вечар, нашай маці, [Кожны радок паўтараецца двойчы.]
Ці гатова вячэраці?
Ідзець тваё дзіцятачка,
Утаміўшыся, умарыўшыся,
Ядраное жыта жнучы.
558. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 110, сш.
Не ўлякайся, мой татачка,
Не ўлякайся,
Што я рана із поля іду,
Што я рана,
На ручачках дзіця нясу,
На ручачках,
За плечыкамі — калыбельку,
За плечыкамі.
— Чыё, донька, дзіця нясеш?
Чыё, донька?
— Суседняе, мой татачка,
Суседняе.
— Чаго, дочка, тваё лічка?
Чаго, дочка?
— Пры мне, татка, раджалася,
Пры мне, татка,
Маё лічыка ўдавалася,
Маё лічыка.
559. Гілевіч, 1974, с. 252. Зап. Я. Грабоўская ў в. Рум Валожынскага р. ад Агаты Грабоўскай,
Дзевачка з поля ішла,
За поясам сярпок нясла,
За поясам сярпок нясла,
За плячыма — калысачку,
А на руках — дзіцятачка.
Калысачка — цыргі-цыргі,
Дзіцятачка — кугі-кугі.
560. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 86, сш.
Поле маё, поле маё вялікае і вясёлае, [Кожны радок паўтараецца двойчы.]
Вялікае і вясёлае, й прыгожае й прывольнае.
Па полю іду, па полю іду — весялюся,
Па полю іду, па полю іду — красуюся,
Дамоў прыйду, дамоў прыйду — не шчуюся.
561. Federowski, 5, с. 751, № 1806. Зап. у в. Малыя Азеркі Ваўкавыскага п.
Да месяцу яснюсенькі,
Асвяці нам дарожаньку,
Кудою йсці дадоманьку.
Каля саду-вінаграду
Да к войчаньку на параду,
Каля саду вішнёвага
Да войчанька радзонага.
Парадзь, парадзь мне, войчанька:
Як мне зіму зімаваці?
Як мне лета летаваці?
562. Грыневіч, с. 14, № 13. Зап. на Дзісеншчыне.
Перапёлка! Трысцяно гняздзечка,
Залато яечка. Перапёлка!
Перапёлка! Не вій ты гняздзечка
Блізка пры дарожцы. Перапёлка!
Перапёлка! Пастушкі пагонюць,
Гняздзечка распоруць. Перапёлка!
Перапёлка! Гняздзечка распоруць,
Яечкі пабяруць. Перапёлка!
Перапёлка! А завій ты гняздзечка
На зялёным дубе. Перапёлка!
Перапёлка! Вецярок павеіць,
Дзетак пакалышыць. Перапёлка!
Ой, дзеванька! Не вій ты вяночка,
Восень недалёчка. Ой, дзеванька!
Ой, дзеванька! Сваточкі прыедуць,
Цябе з сабою возьмуць. Перапёлка!
563. Шейн. Бел. песни, с. 443, № 281. Зап. Е. Катырло ў в. Апанасковічы Лепельскага п.
Цераз гай зялёненькі
Бяжыць конь вароненькі,
А за ім ў пагоню гоніць
Іванька маладзенькі.
А дзевачка ваду брала,
На коніка паглядала.
— А дзевачка-ягадачка!
Пераймі майго каня варанога,
Мяне, князя маладога.
— Іванічка, душа мая!
А ці я ў бору расла?
А ці я ў мяжы цвіла?
Да я расла ў татулечкі,
Кахалася ў мамулечкі.
Я ў мамулечкі кахалася,
А табе, Іванічка, дасталася.
564. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Да чые то коні ў чысценькім полі
Шоўкам да папутаны, золатам пагнузданы?
Да Іванавы коні да ў чысценькім полі,
Шоўкам папутаны, золатам да пагнузданы.
— А ты, дзевачка-пані, пераймі маіх коней,
Пераняўшы, распутай, распутаўшы, разгнуздай,
Шоўк табе да ў косачку, золата на галоўку.
— А ты, Іваначка-пан, пан, пераймі каня сам, сам,
Пераняўшы, распутай, распутаўшы, разгнуздай,
Шоўк табе да на паясочак, золата на брылёчак.
565. ІРЛІ, ф. 40, спр.
Закацілась жарка сонца за дуброву,
Люлі, люлі, люлюшанькі, за дуброву,
Баліць мая галовачка — хоча двору.
Я не спала, маладзёшанька, не драмала,
Я ўпусціла сакалочка з рукавочка,
Люлі, люлі, люлюшанькі, з рукавочка.
Я, ўпусціўшы сакалочка, не ўлавіла,
Люлі, люлі, люлюшанькі, не ўлавіла,
А я свайго міла дружка разгнявіла,
Люлі, люлі, люлюшанькі, разгнявіла.
Разгнявіўшы міла дружка, не ўпрасіла,
Люлі, люлі, люлюшанькі, не ўпрасіла.
566. АІМЭФ, ф. 13, воп. 8, спр. 2, сш.
Мая мамка, мая кветка,
Не аддавай мяне ўлетку,
Да аддавай мяне ўзімку,
Штоб сабрала сабе сілку
На свёкраву дзесяцінку,
Бо у свёкра поле далёкае,
А загоны шырокія,
Азяроды высокія,
А падпоры жалезныя,
А жнеечкі маладыя.
Я з імі не сажнуся
Да з загонам астануся.
567. АІМЭФ, ф. 2, воп. 7, спр. 6, сш. I, л. 88. Зап. Г. Антонаў у
Пара, маці, да ячменю жаці —
Каласочак наліўся.
Пара, маці, дачку замуж даці —
Галасочак змяніўся.
— А няхай жа мой ды ячмень зрэе,
Каласочак ядранее.
А няхай жа мая ды дачулечка
А жывець, разумнее.
568. Гілевіч, 1974, с. 249. Зап. Т, Шаўчук і В. Ткач у в. Пунішчы Лепельскага р. ад Паланеі Мыснік,
— Ой, красуйся, жыцейка,
Калі цёпла лецечка.
— Як жа мне красавацца?
Буен вецер павяваець,
Буен вецер павяваець,
Красу маю абіваець,
Не даець красавацца.
— Ой, красуйся ж, дзевачка,
У роднага татачкі.
— Як жа мне красавацца?
Кожны дзень сваты едуць,
Кожны дзень сваты едуць,
Не даюць красавацца,
Не даюць красавацца,
У белае прыбірацца.
569. Шырма, 1947, с. 51. Зап. у
А гуляла сонейка
Да па ясненькім небе.
А гуляла, гуляла,
У хмарачку хавалася:
Месяца баялася.
— Хавайся, не хавайся,
Я цябе хоць дзе найду,
Я цябе к сабе вазьму!
А гуляла дзяўчынка
Да па новенькім ганку.
А гуляла, гуляла,
У дзевачак хавалася:
Малайца баялася.
— Хавайся, не хавайся,
Я цябе хоць дзе найду,
Я цябе к сабе вазьму!
570. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 34, сш.
Ой, дымна поле, дымна,
Нічога не відна:
Ці рой вылятаіць,
Ці мак зацвітаіць.
Ой, не рой вылятаіць,
Не мачок расцвітаіць.
Там Яначка ваюіць,
Па ім мамка бядуіць:
— Памажы яму, божа,
Цясцёў двор зваяваці,
Сабе Ганульку ўзяці.
571. Шлюбскі, с. 150, № 213. Зап. I. Маркаў у
—Селязенька, ці высока лятаеш?
Быстры крыллі маеш?
Ці пераляціш шырокае поле,
Глыбокае мора?
Ці перанясеш таткаву негу
К свёкру на падвор'е?
— Не пералячу шырокага поля,
Глыбокага мора,
Не перанясу таткавы незі
К свёкру на падвор'е.
572. Шырма, 3, с. 172. Зап. у
Лета ж маё, лецейка,
Ужо я твая не жнеечка!
Матка ж мая ды матуленька,
Ужо я твая не служачка!
Таго ж я служачка,
З кім на каберцы стаяла.
573. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 99а, сш.
I маменька, мая кветка,
А-а-эй, і маменька, мая кветка,
Не аддавай замуж улетку,
Да аддавай жа мяне ўзімку,
А-а-эй, да аддавай мяне ўзімку.
Я за зімку збяру сілку,
Я за зімку збяру сілку,
А-а-эй, я за зімку збяру сілку
На свякраткіну ніўку,
Бо свякраткіна ніўка,
А-а-эй, бо свякраткіна ніўка
Вяліка, ўрадліва.
А я, жнучы, патамлюся,
А-а-эй, а я, жнучы, патамлюся,
Прыйду дамоў — наплачуся.
А майго таткі ніва,
А-а-эй, а майго таткі ніва,
Хоць вяліка, неўрадліва.
А я, жнучы, не ўтамлюся,
А-а-эй, а я, жнучы, не ўтамлюся,
Прыйду дамоў — напяюся.
574. АІМЭФ, ф. 8, воп. 84, спр. 229а, л. 59. Зап. А. Ліс у
Як пайду я дуброваю, [Кожны радок паўтараецца двойчы.]
Паламлю я каліначку,
Пакідаю на дарозе,
Сама сяду пры бярозе.
Ці не йсціме мой татачко?
А каго ж ён пашкадуе:
Ці каліны зеляное,
Ці мяне маладое?
Не жаль жа мне каліначкі,
А жаль жа свае дочкі.
575. Дембовецкий, с. 540, № 14. Зап. у Чавускім п.
Пахвалялася чырвона каліна,
У лузе стоячы:
— Ніхто мяне не ссячэць
Без сечы, без меча.
Як зачуў, пачуў
Ціхі, дробны дожджык:
— Не выхваляйся, чырвона каліна,
Я цябе ссяку без сечы, без мечы.
Выхвалялася маладая Мар'ічка
Ў свайго роднага таткі:
— Ніхто мяне не возьмець
Без піва, без мёду,
Без вялікага роду.
Як зачуў, пачуў
Маладзенькі Іван:
— Не выхваляйся, маладая Мар’ічка,
Ў свайго роднага таткі!
Я цябе вазьму без піва, без мёду,
Без вялікага роду.
576. ЦНБ АН ЛітССР, ф. 21, воп. 1, спр.
Заламлёна ў лузе каліна
Яшчэ недазрэла,
Заламлёна.
Хто ж яе смеў так зялёну заламіць,
Яшчэ недазрэлу,
Хто ж яе смеў?
Заламіў яе ціхі, дробны дожджык
I буйненькі ветрык,
Заламіў яе.
Заручона малада дзяўчына
Яшчэ недаросла,
Заручона.
Хто яе смеў так маладу заручыць,
Яшчэ недарослу,
Хто яе смеў?
Заручыў яе малады Андрэйка
Яшчэ недарослу,
Заручыў.
Ды вязёна лугом-берагом,
Калінавым мостам,
Ды вязёна.
Прывязёна к цісовай краваці
Белу ложу слаці,
Прывязёна.
Ні так яна белу ложу сцеліць,
Як сільненька плачаць,
Ні так яна.
— Ды не ўчыла мая маці
Белу ложу слаці,
Ды не ўчыла.
Толькі ўчыла мая маці
Цянюсенька прасці,
Толькі ўчыла.
Толькі ўчыла цянюсенька прасці
Ды гусценька ткаці,
Толькі ўчыла.
Толькі ўчыла беленька бяліці,
Хораша пашыці,
Міламу надзеці,
Людзям паглядзеці.
577. ЦНБ АН ЛітССР, ф. 21, воп. 1, спр.
Кругла, мала,
Кругла, мала
Балоцітка.
А хоць яно,
А хоць яно
Кругла, мала,
Але яно,
Але яно
Урадліва.
Наляцела,
Наляцела
Гусей многа,
Ні адны гусі,
Ні адны гусі,
Ёсць і лебедзі.
Нізка, мала,
Нізка, мала
Яніначка,
А хоць яна,
А хоць яна
Нізка, мала,
Але яна,
Але яна
Шчаслівая:
Наехала,
Наехала
Сватоў многа.
Ні адны сваты,
Ні адны сваты,
Есць і сваціцы.
578. ЦНБ АН БССР, АРКіР, ф. 3, воп. 1, спр.
Чорная смародзіна
На тын налягаіць,
Тыночкі паламаець.
Да й к чыму ж гэта
Сватоўя наязджаюць?
К Васількаваму двару
Сватоўя наязджаюць.
Вой, чуюць яны Тэклячку маладую,
Тэклячку маладую, пасагу вялікую:
Два кані вараныя,
Два валы палавыя.
579. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 63, сш.
— Сіняе азёрачка,
Чаго затанула?
— Як жа мне не тануці?
Наляцелі шэры гусі
Й беражкі абтапілі,
Наляцелі шэры гусі,
Беражкі абтапілі
I вадзіцу замуцілі.
— Маладая Манечка,
Чаго ж ты зажурылася?
— Як жа мне не журыцца?
Наехалі чужаземцы, майго татку ўпаілі,
Наехалі чужаземцы, майго татку ўпаілі,
Маю мамку абманілі
I мяне заручылі.
580. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Пад арэхавым кустом
Начавалі начлежнічкі,
Начуючы, агонь клалі
Да й хлопчыка пагуквалі:
— Да хлопчычак-брацейка,
Тут твайго каня няма,
Да пабег твой конічак
Па залаты пярсцёначак
I па белу пярыначку,
Па маладу княгінечку.
581. Шырма, 1947, с. 53—54. Зап. у в. Замошша Пастаўскага п. ад Ул. Шаблыкі.
На тыне, на тыне,
На новым частаколе
Сядзела галубачка
Па каленцы ў золаце.
Маладзенькі малойчык
Улавіў галубачку,
Улавіў галубачку,
Прынёс дахатачкі,
Пасадзіў на лавачцы,
Пахваліў мамачцы:
— Паглядзі, матулечка,
Ці міла галубачка?
— Ці міла, ці няміла,
Яна мая слуга будзе,
А твая жана будзе.
Яна мне на час слуга,
А табе навек жана.
582. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Учора была субота,
А сягоння нядзелечка,
Пайшла маці жыта жаці,
Стала сярпы раскладаці
I жэнчыкаў расстаўляці.
Божа мой міласцівы,
Няма сярпа залатога
I жэнчыка маладога.
583. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 67, сш. 11. Зап. В. Сіўцова ў
Выйшла маці жыта жаці,
Стала сярпы перакладаці.
Няма сярпа залатога —
Жанца маладога.
Выйшла свякроў жыта жаці,
Стала сярпы раскладаці.
Прыбыў сярпок залаценькі —
Жанец маладзенькі.
584. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр.
Закурыўся ціхі, дробны дожджык
Да па чыстаму полю,
Зажурыўся мой татачка родны
Па маёй горкай долі.
Не курыся, ціхі, дробны дожджык,
Да па чыстаму полю.
Не журыся, мой татачка родны,
Па маёй горкай долі.
Ні сама я долечку шукала —
Мужа выбірала.
Пан багаты з залатой палаты
Даў мне мужа ката.
Закурыўся ціхі, дробны дожджык
Да па чыстаму полю,
Зажурыўся мой татачка родны
Па маёй горкай долі.
585. Шырма, 1947, с. 44. Зап. у в. Замошша Пастаўскага п.
Сакатала сонейка,
Ды за лес заходзячы,
Плакала нявестачка,
Пад сяло падходзячы:
— Журыць, дурыць свёкарка,
Што рана дамоў прыйшла,
Што рана дамоў прыйшла,
Не вячэраўшы, найшла
Лыжачкі нямытыя,
Пасцелькі нясланыя.
Не сварыся, татулька,
Другі раз пазней прыйду,
Павячэраўшы, найду
Лыжачкі памытыя,
Пасцелькі пасланыя.
586. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Да павень, ветру, з лугу,
Разнясі маю тугу,
Каб я болей не тужыла,
Пакуль буду жыва,
Па бацькавай незе,
Па матчыным гадаванні,
Па дзявочым красаванні.
587. АІМЭФ, ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш.
Шуміць, гудзе дубровачка,
Шуміць, гудзе, ой, дубровачка, дубровачка,
Што чужая ж староначка, і староначка.
Няма к каму ж, эй, прыхінуцца, і прыхінуцца.
А прыхінуся ж я к бярозе, я к бярозе,
А бярозачка, эй, не мамачка,
Бярозачка ж не мамачка,
Шуміць, гудзе, эй, галлё ж ломіць, галлё ломіць,
Ка мне слоўца не прамовіць.
Прыхінуся, эй, я к дубочку, і я к дубочку,
Дубок жа, эй, ні татачка,
Дубок жа ж ні татачка,
Зеляненькі, эй, не родненькі, не родненькі,
Шуміць, гудзе, эй, галлё ж ломіць, галлё ж ломіць,
Ка мне слоўца ж, эй, не прамовіць.
588. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Павілося бела павучынне
Па чысценькім полі,
Павілося.
Не ўдалося мне, маладзенькай,
На чужой старонцы,
Не ўдалося.
Я не ўмею ні таўчы, малоці,
Я не ўмею.
Толькі ўмею шыці й вышываці,
Беленька хадзіці,
Толькі ўмею.
Беленька хадзіці, з мілым гаварыці,
Толькі ўмею.
З мілым гаварыці
I яго любіці,
Толькі ўмею.
589. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш.
Чырвоная да каліначка,
Не хіліся над вадою,
Не хіліся над вадою,
Не хваліся ягадою,
Не хваліся тонкім станам,
Не хваліся дробным лісцем.
Як я была ў свайго таткі,
Як я была ў свайго таткі,
Красней была тваіх ягад
Да здаравей твайго стану.
А цяпер я стала ды ў старога
У свёкарка да ў ліхога,
У свёкарка да ў ліхога,
Тонка стала, як былінка,
Да бяленька, як ліпінка.
590. ЦНБ АН БССР, АРКіР, ф. 3, воп. 1, спр.
Сварылася свякровачка,
Што рана дамоў прыйшла.
— Не сварыся, свякровачка,
Заўтра я пазней прыйду:
Сонца зайдзець, я жаць буду,
Па месяцу насіць буду,
Па звёздачках лічыць буду,
Што звёздачка, то копачка,
Не сварыся, свякровачка.
591. ЦДАЛМ, ф. 1429, воп. 1, спр.
Пайду я па калоддзю,
Збіраючы па ягодзі.
Спеленькія ў кузачку,
А зялёныя ў лубачку.
Спеленькія — то мамачцы,
Зялёныя — свякровачцы.
А мамачка пажалее,
За ягады падзякуе:
— Дзякуй за ягадкі
За спелыя й за салодкія.
Беручы ўмарылася,
А несучы ўтамілася.
592. ЦДГМ, ф. 56 (Бяссонава). Зап. у 1-й пал. XIX ст.
Я жну і валы пасу,
Каробачку малін нясу.
Каробачка маленькая
Для свайго міленькага.
593. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 85, сш.
Як пайду я, пайду,
Я ціха падумаю,
Як ліст на Дунаю,
А як падайду
К татку пад акно:
— Дзень добры, тата,
Мой татуленька родны,
На беленька ложа.
— На здароўе ты, мая дачушка
I чужая пасялушка.
Чаго, дачушка,
Гэтак рана ходзіш,
Расіцу абіваеш?
— Гэта ж, татулька,
Свекраткава нега
I таткава няволя.
Як жа я была
У роднага татанькі
I роднай матулькі,
Дык я ж не знала,
Адкуль сонца ўсходзіць
I куды заходзіць,
Дык я не знала,
Калі кароў дояць,
Калі ў поле гоняць.
А як дасталася
Журліваму свёкру,
Дык стала знаці,
Адкуль сонца ўсходзіць
I куды заходзіць,
Дык я стала знаці,
Калі кароў дояць
I ў поле гоняць.
594. Косич, с. 26. Зап. у
Лятала серая перапёлка
Да па жоўтаму полю,
Шукала серая перапёлка
Свайго гняздзечка,
I дзе ляжала яе яечка,
I дзе дзеткі сядзелі
I ў палёт паляцелі.
Хадзіла бедная сірацінка
Па багатаму полю,
Шукала бедная сірацінка
Свайго роднага бацькі,
А знайшла студзёную вадзіцу
Ў рубленым калодцу.
— Ўскалыхніся, вада,
У рубленым калодцу,
Адгукніся, мой бацюшка,
На чужой старонцы.
Не скалыхнулася вада
У рубленым калодцы,
Не адгукнуўся бацюшка
На чужой старонцы.
595. Янчук, с. 76.
Да гула пчолка, гула,
Па бару лятаючы
Да мядок збіраючы:
— Горкі мой мядочку
Да без цябе, мой бортнічку.
Да плакала ўдовачка,
Да па двару ходзячы,
Да дроўцы збіраючы,
Да абед гатуючы:
— Горкі мой абедзе
Да без цябе, мой міленькі.
Сама сяду на покуці,
А дзеткамі абсажуся,
Слёзкамі абальюся.
Дзеткі ж мае маленькія,
Слёзкі мае драбненькія.
Дзеткі мае пабольшалі,
Слёзкі мае пагоршалі.
596. Federowski, 5, с. 757—758, № 1830. Зап. у в. Горка Слонімскага п.
Гула пчолка, гула пчолка,
Да па бару лятаючы,
Салодкі мёд збіраючы:
— Ой, горкі мой мядок, горкі
Да без мае грамаданькі,
Ўсяняк свой мёд патраціла,
Сама ў борцю не трапіла.
Ох, заплакала удованька,
Да па садочку ходзячы,
Вячэраньку гатуючы:
— Горка ж мая вячэранька
Да без майго міленькага.
Сама сяду проці стала,
Дзеткі ж мае па застоллю,
На покуці нікога нет —
Такая вячэра, такі і абед.
Дзеткам даю хлеб веяны,
Сама ем ячну зацірку.
Дзеткі ядуць, а я плачу:
З мілым піла мёд і гарэлку.
597. АІМЭФ, ф. 13, воп. 9, спр. 4, сш.
У добрага пана
Пры месячку жыта жала.
Бадай яму кроўна,
Што пускаў дадому цёмна.
Бадай яму горка,
Што пускаў дадому зоркай.
598. Довнар-Запольский, с. 59. Зап. у с. Святая Воля Целяханскай вол.
У слаўнага пана
На зары жыта жала,
Па месяцу копы клала,
Дадому пайшла па ночы,
Вячэрала пры свечы,
У белым свеце спаць лягла,
Лажылася, гаварыла:
— Божа мой, калі я запачыну!
Ужо ж свет за гадзіну.
599. Czeczot, 1846, с. 10—11, № 17. Зап. у 30—40-я гады XIX ст. на Навагрудчыне.
Да ў нашага пана
Да нядобрая слава:
Па месяцу жыта жалі,
Па зоры копы клалі.
Цёмна ў полі, цёмна,
Бадай таму цямней было,
Хто дахаты не пушчае
Да на полі нас трымае.
Да мы позна з поля ідзём,
Да прыганятага клянём.
600. Barszczewski, с. 8. Зап. у 30—40-я гады XIX ст. на поўначы Віцебшчыны.
Калі ж тая серада прайшла,
Як я не еўшы на прыгон пайшла,
Увесь дзень жала, не лянілася,
Злому войту пакланілася.
А цяпер не аб чым тужыць:
Войт п'яны ў карчме ляжыць.
601. Романов, 8, с. 262. Зап. на Магілёўшчыне.
Ніўка, ніўка, аддай маю сілку
На другую ніўку!
На коніка лой, на ніўку гной,
А мне здароўя!
Судзі, божа, налета жаці
I ядранейшае і гусцейшае.
602. Романов, 8; с. 272. Зап. у в. Завулкі Дзісенскага п. ад А. Піліпенкавай.
Чыя ж гэта барада
Мёдам-віном уліта,
Чорным шоўкам ушыта?
Рана, рана!
Сцяпанава барада
Мёдам-віном уліта,
Чорным шоўкам ушыта,
Рана, рана!
Ты, Анютка, не гуляй,
Шоўк з барады выбірай,
Рана, рана!
Скупому гаспадару пяюць:
Чыя ж гэта барада
Смалой, дзёгцем уліта,
Дратваю ушыта?
Рана, рана!
Міхалкава барада
Смалой, дзёгцем уліта,
А дратваю ушыта,
Рана, рана!
Ты, Катрынка, не гуляй,
Смалу з барады выбірай,
Рана, рана!
603. ЦДГМ, ф. 56 (Бяссонава). Зап. у 1-й пал. XIX ст.
А чыё поле дрэмле?
Тадоркава дрэмле поле:
Там жнейкі ўсе старыя,
Сярпочкі лубяныя.
А чыё поле іграе?
Пацічэльскае поле іграе:
Там жнейкі маладыя,
Іх сярпочкі залатыя.
604. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 40, сш.
Чыё гэта поле зазвінела скора,
Зазвінела скора?
Жнеі маладыя, сярпы залатыя,
Сярпы залатыя.
Да абеда жалі, сярпы пазлачалі,
Сярпы пазлачалі.
Чыё гэта поле задрамала стоя,
Задрамала стоя?
Жнеі старыя, сярпы лубяныя,
Сярпы лубяныя.
Да вечара жалі, сярпы паламалі,
Сярпы паламалі.
605. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Хадзі, выйдзі, пане гаспадару,
Да выглянь, выглянь да на сваю ніўку:
Што на тваёй ніўцы да рыжэецца,
Да рыжэецца да бялееца,
Да бялеецца да лілеецца?
Да рыжэецца буйнае жыта,
Да бялеюцца маладыя жнеі,
Да лялеюцца сталёвыя сярпы.
Жанцы жалі, ў копы клалі,
У копы клалі, сцірты мяталі,
Дзе горачка — там копачка,
Дзе даліначка — там сцірдачка...
606. Материалы по этнографии Гродненской губ., вып. 1, с. 164. Зап. у в. Антоны Пружанскага п.
Ляцеў саколік па полю,
Збіраў пташачкі да бору:
— Да бору, пташачкі, да бору,
Ужо наляталіся па полю!
— Нямнога ж мы ляталі,
Чырвоны ягадкі збіралі!
Ездзіў гаспадар па полю,
Збіраў жанцы дадому:
— Дадому, жэначкі, дадому,
Ужо нагуляліся па полю!
— Нямнога то мы гулялі,
Усё густа жыта жалі,
Тоўстыя снапкі вязалі,
Частыя копкі складалі.
Колькі на небе зорачак,
Столькі на полі копачак.
607. Шейн. Бел. песни, с. 493, № 355. Зап. Л. Склярэнка ў в. Дубраўкі Лепельскага п.
Павейце, ветры,
Рана, рана, [Паўтараецца пасля кожнага радка.]
Па чыстым полю.
Нясіце весці
Нашаму пану,
Што яго жнейкі
Жыта пажалі,
У копы паклалі.
Ой, часта, густа
На небе звёзды,
Ой, часцей, гусцей
На полі копы.
Ой, шырок, высок
На небе месяц,
Ой, шыры, вышы
Ля гумна скірта!
608. АГТ, р. 20, воп. 1, клц.
З-пад цёмнай хмары [Кожны радок паўтараецца двойчы.]
Ці не сокал вылятае,
Гаспадарык выязджае,
Сваіх жнеек выглядае:
— Ці ідуць мае жнейкі,
Ці нясуць мне дажынкі
З далёкага поля,
З густога жыта.
З залатога куста
Будзе мне хлеба луста.
609. Шырма, 3, с. 174. Зап. У. Урбановіч у
— Ды чые там жнейкі йдуць,
Як пчоланькі, гудуць,
Залатыя сярпы нясуць?
— Андрэйкавы жнейкі йдуць,
Залатыя сярпы нясуць.
610. Романов, 8, с. 261. Зап. на Міншчыне.
Адчыняйце шчытовы вароты,
Ідуць жнеі з работы,
Ні так жа з работы,
Як з жаркай пякоты.
Вечар вечарэе, душа весялее,
Заранка зарае, душа занывае,
Што трэба ісці на работу,
На жарку пякоту.
611. Czeczot, 1846, с. 37, № 60. Зап. у Навагрудскім п. Віншаванне-рацэя.
Віншую паноў вянком,
Паны мяне мядком.
Перанёс бог цераз сярпок,
Перанясі, божа, цераз душок,
Цераз осетку матку,
Цераз лёгкі дух.
Судзіў жа, божа, пажаць,
Судзі жа, божа, спажыць
У карысці, ў радасці.
Дай жа, божа, панам з гэтага дабра
Піва варыць, панічоў жаніць,
Гарэлку гнаць, паненак замуж выдаваць.
Дай жа панам з дробнымі дзеткамі
На жыццё, на багацце,
На доўгі век і добры савет.
612. ЦНБ АН БССР, АРКіР, ф. 3, воп. 1, спр.
Сягоння ў нас вайна была:
Да мы поле зваявалі,
Да мы поле зваявалі —
Усё жыта пажалі.
Наш пан ходзіць у злоце,
Наша пані — ў аксаміце,
Ахмістрыня — у кармазыне,
Чалядзіна — ў сярмяжыне.
Сягоння ў нас дажыначкі,
Дасць нам пан гарэлачкі.
613. Киркор // Этнограф сб., 1858, вып. 3, с. 233.
У нас сягоння вайна была:
Усё поле зваявалі,
Да пану жыта пажалі,
Пане ж, не улякайся,
Да ў пакой не хавайся,
Бо мы ёсць не жаўнеркі,
А панскія жнейкі.
Да выходзь, пане, выходзь,
А віна бочку выкоць
I белы сыр на талеркі,
Частуй свае жнейкі.
Да ўмеў жа нас прыганяць,
Умей цяпер частаваць.
614. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 40, сш.
У нас сягоння вайна была:
Мы усё поле зваявалі,
У снапочкі павязалі,
У копачкі паскладалі,
Свае ручкі патамілі,
Галовачкі засмуцілі.
Не сабе ж мы гэта жалі,
Толькі пана ўзбагацілі.
615. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 111, сш.
Не ўлякайся, гаспадару,
Не татары на двор едуць —
Гэта твае жнейкі йдуць,
Харошыя ж песні пяюць,
Ай, добрыя мыслі мысляць.
616. Гильтебрандт, с. 209. Зап. у с. Азяты Кобрынскага п.
Каціўся вяночак па полю,
Прасіў жэнчыкаў дадому:
— Ідзеце, жэнчыкі, дадому,
Занясеце мяне ў стадолу.
Палажэце мяне ў старону,
Ой, то я пайду на ніву,
Ой я, мне на ніву гадзіна,
Ой я, мне ў старане гасціна!
— Адчыняй нам, пане, вароты,
Нясемо вяночак з золата,
Ой, не з золата, з крапівы,
Бо шчэ мы гарэлкі не пілі.
617. К. [Кraszewski]. Kilka zarysów z žycia ludu wejskiego w Kobrynskiem // Athenaeum. Wilno, 1850, № 4, s. 185.
Дажынкі, пане, дажынкі,
Не жалей, пане, гарылкі,
Не жалей, пане, жарабца,
Пайшлі да Бярэсця па грайца —
То будуць музыкі іграці,
То будуць жэнчыкі гуляці.
618. Czeczot, 1846, с. 37—38, № 61. Зап. у Наддзвінні.
Паночак, паночак, рахуйся з намі,
Плаці ж, плаці ж хоць талярамі!
- Да мы ж тваю ніўку зжыналі.
Да мы сваю сілу спацяралі.
Слава да і слава, паночак, твая!
Да й п'яна, да й п'яна талака твая.
Да ўчыніў, учыніў паночак славу:
Папаіў, папаіў талаку сваю.
Сакатала сарока, на тычынцы седзючы,
На тычынцы седзючы, на хмялінку гледзючы.
Пахваліўся паночак, з панею седзючы:
— Папаю жнеечак з дубовай бочачкі,
З дубовай бочачкі, з залатой чарачкі.
619. АГТ, р. 20, воп. 1, клц.
Да зелен явар, зелен
Над усімі яварамі,
Славен, славен наш гаспадар
Над усімі мужамі —
Да выкаціў бочку мёду,
А другую гарэлкі,
Да напаіў ён свае жнейкі.
— Піце, мае жнейкі, до дна,
Каб на лета было [жыта] родна.
620. АГТ, р. 53, воп. 1, клц.
Да славен бобра 2
За кунамі, сабалямі.
Да славен наш пан 2
З слаўнымі жнейкамі.
Да зарання, да зарання
Мы жыта жалі, 2
Да ўсіх паноў, да ўсіх паноў
Мы ашукалі. 2
Да выкаць нам, пан, бочку мёду
I станоўку гарэлкі,
Да папаіць свае жнейкі.
621. Шейн. Материалы, с. 282, № 325. Зап. В. Сонцава ў Мінскім п.
Гаспадынька па двару пахаджае,
Сваіх жнеек паглядае:
— Ды чы ідуць мае жнейкі?
Чы нясуць мне дажынкі?
— А мы жнейкі маладыя,
Нашы сярпочкі залатыя,
А мы жнейкі не жаўнеркі,
Не п'ем простай гарэлкі,
Мы жнейкі-шляхцянкі —
Нам гарэлкі шафранкі,
Мы жнейкі-аксаміткі,
Нам гарэлкі акавіткі.
622. Материалы по этнографии Гродненской губ., вып. 1, с. 153. Зап. у Косаўскай вол. Слонімскага п.
Гаспадыня дамовая,
Чы вячэра гатовая?
Мы жончыкі маладыя,
Ў нас серпікі залатыя,
Мы густое жыта жалі
I серпікі паламалі.
623. Шейн. Бел. песни, с. 497. Зап. на Ушаччыне.
Разгарыся, вячэрняя зорка,
Перад ранняй,
Расхадзіся, наша гаспадынька,
Перад жнейкамі,
Кажы выносіць цясовыя сталы
На чыстыя двары,
Бяры залатыя ключы
З-пад пояса,
Адмыкай жа залатымі ключамі
Зялёную скрыню,
Выбірай ў зялёнай скрыні
Бялёвыя абрусы,
Засцілай, наша гаспадыня,
Цясовыя сталы,
Налівай жа, наша гаспадыня,
Залатыя кубкі,
А частуй жа старшую жнейку,
Пастацяначку:
— Будзь здарова, старшая жнейка,
Пастацяначка!
На здароўе, мая гаспадыначка,
Сенатарачка!
624. Hryniewič, с. 21 — 22, № 19. Зап. у пач. 900-х гадоў на Полаччыне.
Выхадзіла цёмная туча
З-за цёмнага лесу,
Выхадзіла,
Да не выйшла цёмная туча
З-за цёмнага лесу,
Ды не выйшла.
Толькі ціхім прыгнала ветрам
Дробненькага дажджу,
Толькі ціхім.
Ах, павейце, ціхія аетры,
Па шырокім полі!..
Ах, павейце, ціхія ветры,
Па ядраным жыце,
Ах, павейце!..
Выхадзіла к нам гаспадынька
Раненька на ніўку,
Ды не выйшла.
Толькі слала сыноў-сакалоў,
Дачок-перапёлак,
Толькі слала.
Толькі слала дачок-перапёлак,
Нявестак-лябёдак,
Толькі слала.
Пажынайце, нявесткі-лябёдкі,
Дочкі-перапёлкі,
Пажынайце!
Паспрыяйце шыроканькай ніўцы,
Ядранаму жыту,
Паспрыяйце!
625. Гілевіч, 1974, с. 273—274. Зап. Г. Лысак у в. Залучыны Лепельскага р. ад Ганны Сімановіч,
Ой, хадзіў Раю,
Ой, хадзіў Раю, Раю, мой Раю,
Да па вуліцы.
I ніхто Раю, Раю, мой Раю,
У хату не клічыць.
Ой, абазваўся,
Ой, абазваўся,
Раю, мой Раю,
Молад Іванка:
— А хадзі, Раю,
А хадзі, Раю, Раю, мой Раю,
Ка мне ў хатку.
У маёй хатцы,
У маёй хатцы, Раю, мой Раю,
Як у святліцы.
Стаяць столікі,
Стаяць столікі, Раю, мой Раю,
Пазасціланы.
Кубачкі мёдам,
Кубачкі мёдам, Раю, мой Раю,
Паналіваны.
Жнеечкі мае,
Жнеечкі мае, Раю, мой Раю,
Пазазываны.
Усе ў радочак,
Усе ў радочак, Раю, мой Раю,
Папасаджаны.
626. Шейн. Бел. песни, с. 209—210, № 357. Зап. у м. Чашнікі ад М. Каткевич.
Хадзіў Спарыш па вуліцы,
Па вуліцы па шырокай,
Па мураўцы па зялёнай.
А ніхто Спарыша ў двор не завець,
Выйшла, выехала Хвядорыха:
— Хадзі, Спарыш, ка мне на двор,
Ка мне на двор, за цясовы стол:
У мяне сталы пазасціланы,
Віном кубкі паналіваны,
У мяне пірагоў панапечана,
У мяне мёду панасычана,
У мяне кашы наварана.
Сядзь, Спарыш, на покуці,
На покуці да на золаце.
Пі, Спарыш, зялёна віно.
Спарыш, божа, у маім гумне,
У маім гумне, у маім дварэ:
На таку ўмалот, а ў дзяжы падход,
А ў печы рост, а на стале сыццё.'
627. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Сам бог жыта зажаў,
Ілля снапы вязаў,
А святы Барыс у копы клаў.
Да йшлі яны дарогаю,
Дарогаю шырокаю, дуброваю зялёнаю.
Дзяніска ля варот стаіць
Да шапачку ў руцэ дзяржыць:
— Ка мне, божа, ка мне,
Да не ка мне, к майму айцу.
Да ў майго бацюхна гумно вялікае,
Застаронкі шырокія, вароцеткі двайчастыя
Да копы частыя,
Малацьбіты маладыя,
Да ў іх цапы залатыя,
Веелачкі букавыя,
А мяцёлачкі шаўковыя.
628. Шейн. Бел. песни, с. 217. Зап. у м. Чашнікі ад Каткевічоўны.
А чы поўна арэхавая чаша
Ядром налітая?
А так поўна — ні калыхнецца
I ні пральецца.
А чы поўна гаспадара гумно
Дабром навязёна?
А так поўна — ні з канём уехаць,
Ні пехотаю ўйці.
Толькі можна сокалу ўзляцець,
Дабро паглядзець.
629. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 27, сш.
Жала я жыта да не ляжала,
Ой, я жала яго па шчырай праўдзе,
Да не давайце да па чарачцы,
Да давайце па цэлай кварце.
Й ад чарачкі я не ўп'юся,
Й ад квартачкі ж да не павалюся,
Ой, я ж табе, мой бацюхна,
Йшчэ ж дзянёк да пажынаю.
Да лугамі ж йду, песні ж пяю,
Й аж лужочкі разлягаюцца.
Да сялом іду, сільна плачу,
Варожачкі ж пацяшаюцца.
— Да пацяшайцеся, да варожачке,
Да й на сваё ж да бяздоллейка,
Ах, я ж пецьму ж да й гуляцьму,
Калі ж маё да й здароўечка.
630. ААН СССР,ф. 104, воп. 1,спр.
Вячэрняя зара ясна,
Ранняя яснейша,
Двараніна жана красна,
Ў селяніна краснейша.
Дваранінава жана ўлетку халадуе,
Зімой галадуе.
Селянінава жана ўлетку пажынае,
Зімой пажывае.
— Селянін, змяняй жану,
Дам каня варанога, вала палавога.
— Я прыдатку не хачу,
Сваёй жонкі не мяняю.
— А хоць я ў бяду ўпаду,
Але ў селяніна жану ўкраду.
631. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр.
А я жала, зажалася
I з хвасточкам асталася.
Я думала — скрыпкі граюць,
А то ж мяне ў хвасце лаюць:
— Ці ты спала, маладая,
Ці з хлапцамі прагуляла?
632. Шырма, 3, с. 165. Зап. у
Ой, я ў бары жыта жала,
Ой, я жала, не ляжала,
Ой, я жала, не ляжала,
За дзень тры снапкі нажала.
— Паедзь, мілы, па жыцечка
Ды не бяры рубля з дому
А вырубай бярэзіну
Ды на маю сярэдзіну.
633. Шейн. Материалы, с. 245—246, № 261. Зап. Я. Капецкі ў с. Ветрына Лепельскага п.
Хто не ўмее араці,
Таму хлеба не даці.
Запрагаю пару валоў,
Выязджаю на папару.
Мае валы-жабракі
Пахінулісь на бакі.
Як з дому ўбачылі,
Сто бізуноў адлічылі:
То ў рала, то ў цела,
Аж кашуля запацела.
Хто не ўмеіць араці,
Таму хлеба не даці,
А ні хлеба, ні бацвіння,
Няхай пасець, дурань, свінні.
Яму свінні здакучылі,
Араць яго навучылі.
634. Романов, 1—2, с. 274—275. Зап. у в. Латыгава Сенненскага п.
А каб нам жа чатыром
Па коніку вараном,
Мы ж бы сабе паязджалі.
А каб жа нам чатыром
Гарэліцу з каўбуром,
Мы ж бы сабе папівалі.
А каб жа нам чатыром
Па вячэраньцы смашнай,
Мы ж бы сабе паядалі.
А каб жа нам чатыром
Па скрыпачцы з дударом,
Мы ж бы сабе пагулялі.
А каб жа нам чатыром
Па молайцу маладом,
Мы ж бы сабе жартавалі.
А каб жа нам чатыром
Пасцеленька мякка,
Мы ж бы сабе паспалі.
635. Rypiński, с. 186. Зап. на Дзісеншчыне.
Дубочак зеляненькі,
Наш пан маладзенькі.
Ляшчына зелянейша,
Наша пані маладзейша.
Шчасце, долю маюць,
Рана з поля збіраюць.
636. Киркор, с. 233, № 69. Зап. на Віленшчыне.
Да засею я поле
Да ясненькім золатам,
Да засцялю я лугі
Чырвоным кармазынам.
А замашчу я масты
Залатым мастоўнікам.
Будзе ехаць Валынечка,
Наша пана дачка.
Пад ёю конькі, як галкі, лятаюць,
Каля яе служачкі, як мак, расцвітаюць.
Да ўцешыўся ягамосць, у пакоі седзячы,
Праз акенца гледзячы:
— Да хвала ж мая, хвала,
Што едзе мая паня.
637. АГТ, р. 4, воп. 1, клц.
Да зялён наш бор, зялён
Над усімі барамі,
Да славен жа наш пан, славен,
Над усімі панамі.
У нашага пана
На дварэ куна йграе,
На дварэ куна йграе,
Сабаля вызывае:
— Да саболю, саболю,
Пагуляем з табою,
Пагуляем з табою,
Развесялім свайго пана.
Наш пан вяліку думу мае,
Тры двары будуючы:
Адзін двор у Вальшанах,
А другі у Львове,
А трэці ў сваім доме.
Да Альшан дачку дае,
А у Львове сына жэніць,
У сваім доме сам жывець.
638. Горбачевский // Витеб. губерн. ведомости, 1896, № 87. Зап. у Лепельскім п.
А зелен наш бор, зелен
Над усімі барамі.
— А чым жа ён зелен?
— Поўна красачак у ём.
А славен жа наш Барыска, славен
Над усімі панамі.
— А чым жа ён славен?
— Поўна гумно жыцечка навёз,
Калі бог спаможыць —
I ярыной даложыць.
639. АІМЭФ, ф. 8, воп. 85, спр. 229а, л. 33. Зап. А. Ліс у
Рада, рада шэра перапёлка,
Што лета даждала,
Рада, рада.
Рада, рада наша гаспадынька,
Што жыта пажала.
Рада, рада.
Што жыта пажала,
У снапы павязала,
Рада, рада.
Снапы павязала,
Бабкі пастаўляла,
Рада, рада.
Рада, рада, у бабкі пастаўляла,
Копы палічыла,
Рада, рада.
Копы палічыла, у сцірты паскладала,
Рада, рада.
640. АГТ, р. 53, воп. 1, клц.
Да чые ж жнейкі, чые
Па месяцу жыта жалі,
Сярпочкі пагублялі,
Шукаючы ўрасіліся?
Да Сымонкавы жнейкі
Па месяцу жыта жалі,
Сярпочкі пагублялі,
Да хадзіўшы умачыліся,
Да дадому спазніліся.
641. Шейн. Бел. песни, с. 218, № 376. Зап. у м. Чашнікі.
Чый жа гэта двор —
Да тры калы ўбіты?
Чый жа гэта двор, двор?
Янкаў жа двор —
Да тры калы ўбіты
Й карыной накрыты.
Чый жа гэта сын, сын
Ды па двару ходзіць,
Атопкі носіць?
Янкаў жа сын, сын
Ды па двару ходзіць,
Атопкі валочыць.
Чый жа гэта двор, двор,
Залаты тын, тын,
Сярэбраны вароты?
Чый жа гэта сын, сын
Па двару ходзіць, ключыкі носіць?
Ахрэмаў сын ключыкі носіць.
Я ж не магу па двару хадзіці,
Ключыкі насіці,
Толькі магу ля столу стаяці,
Гасцей частаваці,
Толькі магу.
642. Грынблат, с. 61. Зап. Ф. А. Рубцоў у
Іванавы пчолкі па полі ляталі,
Чэсць яму, хвала яму, па полі ляталі.
Па полі ляталі, мядок сабіралі,
Чэсць яму, хвала яму, мядок сабіралі.
Мядок сабіралі, ў кубкі налівалі,
Чэсць яму, хвала яму, ў кубкі налівалі.
Ў кубкі налівалі, жнеек частавалі,
Чэсць яму, хвала яму, жнеек частавалі.
643. Карский // РФВ, т. 21, с. 254, № 73. Зап. у 80-я гады XIX ст. у в. Навасёлкі-Затрокскія Віленска-Трокскага п.
Павалам, жнейка, павалам
За нашым панам нядбалым,
Каб жа наш пан а то дбаў,
Даўно жытанька ў гумне мяў.
Ходзе наш пан па полю:
— Дадому, жытка, дадому,
Настаялася на полю,
Нагулялася ды ў волю.
Да дадому, жытка, ў гасціны,
Пойдзеш на поле на зіму.
— Лепей мне ў полі зімаваці,
Анеж у гумне ваяваці.
644. Federowski, 5, с. 727, № 1729. Зап. у в. Хільчыцы Лідскага п.
У нашага пана
Харашэнька на дварэ:
Пабудованы свірнэ
Да й гонтамі пакрываны,
Сабалямі пабіваны.
Да й гонцікі беленькія,
Саболікі чорненькія.
Да цераз двор Дунай плыве
Трыма ручаямі:
Да ў першым ручаю —
Гарэліца горка,
А ў другім ручайцу —
Вінцо зеляненька,
А ў трэцім ручайцу —
Мядок саладзенькі.
Вінцо зеляненька
Самому пану піці,
Гарэліцу горку
Яго жнейкам даці,
Мёдзік саладзенькі ,
Яго слугам даці.
645. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 39, сш.
— Ой, саболю, саболю, [Першы радок кожнай страфы паўтараецца двойчы.]
Пагуляем з табою.
— Як я маю гуляці,
Вяліць пан застраляці.
Жане шубу пашыці,
Сабалём аблажыці,
А з лапачак шапачку,
Жане на галовачку.
646. Шлюбскі, с. 160—161, № 245. Зап. у
У нашага гаспадара курчавая галава,
Курчавая галава, шаўковая барада,
А ён кудзеркамі патрасець —
Нам гарэлкі прынясець,
Ён бародкай патрасець —
Нам салодкай прынясець.
647. ЦДГМ, ф. 56 (Бяссонава). Зап. у 1-й пал. XIX ст.
Да золата, золата
На таку малочана,
На таку малочана,
А на стале насыпана.
А хто золата пералічыць,
Той на вайну не паедзе.
Абазваўся Сымонка:
— Я золата пералічу,
А на вайну не паеду.
Вышлю сына маладога
I коніка варанога:
Конік будзе гарцаваці,
Сынок будзе ваяваці,
Я сам, молад, панаваці.
648. АГТ, р. 53, воп. 1, клц.
Да на новым ганачку
Да тры панічы рахаваліся,
Катораму панічу да што дастанецца.
Старшому панічу стаўлен горад,
А селядоршаму — вараны конік,
А малодшаму — красная панна.
Стаўлен горад да і прыстаіцца,
Вараны конік да прыедзіцца,
З краснай паннай цэлы век жыць буду.
649. Federowski, 8, с. 101. Зап. у Друцку ад Марты Піліпіхі.
А з чыйго ж то поля дабро,
З гор віно цякло,
На даліны салодкі мёд?
Нашага пана поле дабро,
Там жа яго віно цякло,
Там жа з гор віно цякло.
Там жа віно вядром бралі,
Там жа жнеек частавалі.
650. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 27, сш.
Пахіліўся зялёны дубочак
з гары ды ў далочак,
пахіліўся.
Пакланіўся малады малойчык
ды роднай матулі,
пакланіўся.
Паехаў ён долам-даліною,
чужой дальняй стараною,
паехаў ён.
Ды й вышукаць багатага цесця,
ласкавай паненкі,
пашукаць ён.
Праездзіў ён жалезныя колы,
вараныя коні,
праездзіў ён.
Не знайшоў ён багатага цесця,
ласкавай паненкі,
не знайшоў ён.
651. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 112, сш.
Гаварыла поле шырокае,
Жыта ядронае:
— Не магу я на полі стаяці,
Каласочкам махаці,
Толькі магу на полі капамі,
У гумне стагамі.
Гаварыла сужанькава маці:
— Не магу я па двару хадзіці,
Ключыкі насіці,
Толькі магу за сталом сядзеці,.
Чарачкі наліваці,
Гасцей частаваці
Віном зеляненькім,
Мядком саладзенькім.
652. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 65, сш.
Сакатала бочачка,
У піўніцы стоячы:
— Калі мяне не вып'еце,
Я сама разліюся
Па дварэ расіцаю,
За варота крыніцаю.
Гаварыла дочачка
Сваёй роднай мамачцы:
— Калі мяне не аддасцё,
Я ад вас сама пайду
Па двары мяцёлкаю,
Да мілога пчолкаю,
Па дварэ расіцаю,
Да мілога сініцаю.
653. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Залатая мяцёлачка
Памяла, папратала,
Памяла, папратала,
У застаронкі паскладала.
Судзіў нам бог пажынаць,
Судзі нам, бог, і спажываць
З панамі, каралямі,
З людзьмі нашымі здаровымі.
654. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 55, сш.
Залатая мяцёлачка
Усё поле падмятала,
Пазамятала, пасушыла,
У гуменцы павазіла.
Дай, бог, за год прыждаці,
Зноў вясёлым жыта жаці,
Свае лета праслаўляці.
655. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 17, сш.
Да падзякуйма богу
Да за яго выгоду:
Да за ціхае лета,
Да за буйнае жыта.
Да мы ўсё лета жалі
Да не ляжалі.
Да не ляжалі,
Усё каласкі збіралі.
Да мы поле рачком сышлі,
Да пад мяжой вянок найшлі
Да прынеслі на галоўцы,
Палажылі на талерцы.
656. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 47, сш.
Да слава табе, божа,
Што мы жыта пажалі,
Што мы жыта пажалі,
У снапочкі павязалі,
У снапочкі павязалі,
У бабачкі пастаўлялі.
Ой, раўняйцеся, копы,
У роўным полі стоячы,
У роўным полі стоячы,
На гуменца гледзючы.
657. Гарэцкі, Дзяржынскі, Каравай. Выпісы з беларускае літаратуры. Мн., 1926, ч. 1, с. 45.
Да на гарэ вецер вее,
Гаспадар жыта сее,
Да сеючы бога просіць:
— Зарадзі, божа, жыта,
На прышлае лета,
Да на корань караніста,
Да на колас каласіста,
Да на ядро ядраніста,
Да на таку умалотам,
А ў млыне прымалотам,
А ў дзяжы падыходам,
А ў печы румяна,
Да на стале кахана,
Да на стале, як сонейка,
Гаспадарам на здаровейка. |
