Старасвецкая Беларусь
Галерэі
Уваход
Зараз на сайце
Цяпер 589 госцяў анлайнCountries
| 48.8% |  | UNITED STATES |
| 25.7% |  | CHINA |
| 5.5% |  | SERBIA AND MONTENEGRO |
| 5% |  | RUSSIAN FEDERATION |
| 4% |  | NEW ZEALAND |
| 2.8% |  | CANADA |
| 2.6% |  | GERMANY |
| КУПАЛЬСКІЯ I ПЯТРОЎСКІЯ |
|
342. АІМЭФ ф. 8, воп. 1, спр. 85, сш.
Ішла Купала сялом, сялом, Закрыўшы вочкі пяром, пяром. На Йвана Купала, на Йвана Купала! [Паўтараецца пасля кожных двух радкоў.] Закрыўшы вочкі пяром, пяром, Вітала хлопцаў чалом, чалом. Вітала хлопцаў чалом, чалом, Свяціла ночкі агнём, агнём. Свяціла ночкі агнём, агнём, Пляла вяночкі шаўком, шаўком. Пляла вяночкі шаўком, шаўком, Слыла Купалка цяплом, дабром. Слыла Купалка цяплом, дабром, Славу Купалу пяём, пяём.
343. АГТ, р. 20, воп. 1, клц.
Хто, хто на Купалле ідзе, Да хто, хто саладуху нясе? Да хто, хто да не вынесе, З караваці не вылезе, Ляжа яна да калодаю, Ляжа яна да дубоваю.
344. Сахараў, 1, с. 25. Зап. у в. Церахава Лудзенскага п. ад З. Лапацёнак.
Ляцеў чыжык цераз рынак Ды клікаў дзевак на Купалле: — Дзеўкі, бабы, на Купаллю! Красным дзеўкам свая воля, А маладзіцам няма волі: Дзіця плача ў калысцы, А муж бурчыць у пасцельцы, А свякроўка супроць печы, Свёкар-бацюшка на печы, А дзявер'я на пакоі, А залоўкі на Купаллі. Ды я, млада, прыбяруся, Ды я дзіцё прыгалублю, Ды я мужа перапрашу, Ды я свёкру пакаруся, Ды я свякроўцы пакланюся, А дзявер'ям — па платочку, А залоўкам — па вяночку. Пакуль, млада, прыбяруся, Дзеўкі, жонкі ідуць з Купалля, А я, млада, на Купалле. — Дзеўкі, бабы, на Купаллю! Рана, рана, на Купаллю.
345. АІМЭФ, ф. 8, воп. 78, спр. 145, сш.
Сягоння й Купала, заўтра Ян, Да заграй, сонейка, заграй нам, Каб зялёны лугі шумелі, Каб сырая зямля стагнала. Каб сырая зямля стагнала Да й ад дзявоцкага гуляння, Да й ад дзявоцкага гуляння, Да й ад жаноцкага спявання.
346. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14. Зап. Г. Таўлай у
Сядзіць Купалля на плоце, Яго галоўка у злоце, Яго галоўка у злоце. Просе ў бога пагоды, Просе ў бога пагоды: — Да дай жа, божа, пагоду На гэту ночку вясёлу, Да каб музыкі ігралі, Да каб дзевачкі спявалі, Да каб малойцы гулялі.
347. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, сш. 18, № 1. Зап. Г. Таўлай у
Сягоння Купалле, а заўтра Ян, Пойдзем, дзевачкі, ў зялёны гай. У зялёным гаі начаваць будзем, Зялёныя вяночкі віць будзем.
348. Белорус. Купала в белорусской деревне // Вилен. вестник, 1895, № 134. Зап. у в. Залессе Ашмянскага п.
А на Купалле, на Яна Дзевачкі зелле капалі. Яны капалі, не зналі, Да караля паслалі. Кароль зелля не пазнаў, Да каралевы адаслаў. Каралева зелле пазнала I да дзевачак адаслала. — Гэта, дзевачкі, не зелле, Гэта ваша вяселле. Вы збірайце, збірайце Да ў вяночкі звівайце.
349. Шейн. Бел. песни, с. 143, № 215. Зап. С. Шымковіч у Лепельскім п.
Месяц яснюсенькі, Ўзыдзі ранюсенька, Асвяці віднюсенька. Андрэйка малодзенькі, Устань жа ранюсенька, Ўмыйся бялюсенька, Надзень жа ты боцікі казловыя, Надзень жа ты шубачку бабровую, Выйдзі ж ты на вуліцу, Развядзі купальнійка, Дзевачкам гуляннійка. Дзевачкі гуляць будуць, Жоначкі пяяць будуць, Андрэйку хваліць будуць: «На Андрэйку кашуля Сто рублёў каштуіць. Хто ж гэту кашулю праў? Прала яе матулька, Ткала яе сястрыца, А Мар’ічка вышывала I Андрэйку даравала, На Купальнійка даравала».
350. Гілевіч, 1974, с. 134. Зап. у в. Раманы Маладзечанскага р. ад М. Русак,
— Узыдзі, ўзыдзі, месячык, Ўзыдзі, ўзыдзі раненька, Разлажы купаллейка: Дзевачкам спяваннейка, Малайцам гуляннейка. — А мне, ўзышоўшы, многа трэба: Я з вечара неба абайду, А з поўначы зоркі палічу, Тады я к вам, дзевачкі, прыйду, Тады на Купалле к вам прыйду, Тады вам купалле разлажу.
351. АІМЭФ, ф. 8, воп. 79, спр. 164, сш.
То-то-то! Купала Яна на вулку звала, то-то. [“То-то-то!” паўтараецца ў пачатку, “то-то” – у канцы кожнага радка.] — Хадзі, Яначка, хадзі на вулку, Скрыпачкі граюць, дзевачкі пяюць, Дзевачкі пяюць, Яначку ждуць.
352. Романов, 8, с. 217. Зап. Е. Сакалоўская ў в. Сініцы Віцебскага п. ад З. Аляксеевай.
— Каманіца зеляная, маладзіца маладая, Чаму не йдзеш на вуліцу на шыроку? — Як жа мне йці на вуліцу на шыроку. Свёкар кажыць: «Мядзведзіца», Свякрова кажыць: «Пахмурніца», Дзевер кажыць: «Шчыкатуха», Залоўкі кажуць: «Зелянуха», Мужык кажыць: «Жана мая, душа мая, Не ўмела ты адказаці: Мядзведзіца — ў цёмным лесе, Пахмурніца — цёмная ночка, Шчыкатуха — сарока ў лазе, Зелянуха — трава ў лугах».
353. Земцовский, с. 459, № 637. Зап. у
Дзеўкі, бабы — на Купальню, Ладу-ладу, на Купальню! Ой, хто не выйдзець на Купальню, Ладу-ладу, на Купальню, Ой, той будзець пень-калода, Ладу-ладу, пень-калода. А хто пойдзець на Купальню, Ладу-ладу, на Купальню, А той будзець бел бяроза, Ладу-ладу, бел бяроза.
354. Грынблат, с. 34, № 25. Зап. М. Грынблат у
Як пойдзем мы, дзеўкі, На вулкі шырокі, [Кожны цотны радок паўтараецца.] Як зайдзем мы, дзеўкі, К Іваньку на дворкі. Ай, дась нам Іванька Нам сваёй кулагі. — А ў тваёй кулагі Пчоланькі бруялі. Іванька не чуіць, Ў пярыні начуіць. — Спасіба, Іванька За тваю кулагу. А ў тваёй кулагі Пчоланькі бруялі, Пчоланькі бруялі, А ў палёт ляталі, А ў палёт ляталі, Мяды сабіралі, Мяды сабіралі, Кулагу сладзілі.
355. Tyszkiewicz, с. 371. Зап. у в. Быстрыца Віленскага п.
Сягоння ў нас Купала, То-то-то-то. [Паўтараецца пасля кожнага радка.] Сам бог агонь расклаў, Усіх святых к сабе сазваў, Толькі нету Іллі з Пятром. Пайшоў Ілля каля жыта. Чыё жыта добрае, харошае? Сцяпана найлепшае. Сцяпан будзе піва варыць, Сына жаніць, гарэлку гнаць, Дачку замуж даваць.
356. Можейко, 1983, с. 82, № 69. Зап. у
Святое Пятро ў поле ходзіць, Святы Купала агонь кладзе. Хадзем, дзяўчаткі, на Купалу, Хадзем, сястронкі, агонь класці. Хадзем, сястронкі, на мяжыцы Пільнаваці жыта й пшаніцы. Пільнаваці жыта й пшаніцы Ад тое ведзьмы-чараўніцы, Каб яна па межах не хадзіла, Раннія расы не абівала. Раннія расы не абівала, З жыта спору не збірала.
357. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, ст. 22, № 11. Зап. Г. Таўлай у
Мар'я Івана ў поле звала: — Пойдзем, Іван, па межах хадзіць, Па межах хадзіць, жыта радзіць. Радзі, божа, жыта густа, Жыта густа, ядраніста, Ядраніста, каласіста. Ядро — з вядро, колас — з бярно, А жыцінка, як бабінка, Саломінка, як трасцічынка.
358. Сербаў // Гоман, 1918, № 93. Зап. у м. Юр'ева Бабруйскага п.
Ой, мы Купалу на вулку звалі: — Хадзі, Купалка, гуляць на вулку! Купалка кажа: «Не маю часу — Трэба хадзіці мне каля жыта! Ой, чыё жыта харошае? А Сцяпанкава найлепшае. Будзе Сцяпанка піва варыць, Піва варыць, сыноў жаніць, Ой, да будзе ён гарэлку гнаць, Гарэлку гнаць, дачок аддаваць».
359. Гілевіч, 1974, с. 135. Зап. Н. Супрун і Э. Ігнацюк у в. Воўча Докшыцкага р. ад Е. Аўдашкевіч,
Купалка Івана на вулку звала, То-то-то. [Паўтараецца пасля кожнага радка.] — Іван-Іванішча, хадзі на йгрышча. — Купалка-сястра, мне часу няма: Пільную сяла, новага двара, Каб ведзьмішча не хадзіла, Чужых кароў не даіла.
360. Чуркін, 1949, с. 99. Зап. у Мсціслаўскім п.
Ой, рана на Йвана, [Словы “Ой, рана на Йвана” паўтараюцца двойчы.] Проці Йвана ночка мала, Ой, рана на Йвана, Ой, рана на Йвана. — Дзе, Купала, начавала? Ой, рана на Йвана, Ой, рана на Йвана. — Начавала ў чыстым полі, Ой, рана на Йвана, Ой, рана на Йвана. Ў чыстым полі сярод жыта, Ой, рана на Йвана, Ой, рана на Йвана. — Чым, Купала, вячэрала? Ой, рана на Йвана, Ой, рана на Йвана. — Варэнічкі вячэрала, Ой, рана на Йвана, Ой, рана на Йвана. — Чым, Купала, запівала? Ой, рана на Йвана, Ой, рана на Йвана. — Гарэлачкай запівала, Ой, рана на Йвана.
361. Сахараў, 1, с. 27—28, № 38. Зап. у
— Святы Яне, на Купаллю! — Моцны божа, німа часу! — Святы Яне, дзе дасюль быў? — Моцны божа, ляды араў! — Святы Яне, нашто ляды? — Моцны божа, ячмень сеяць! — Святы Яне, нашто ячмень? — Моцны божа, солад расціць! — Святы Яне, нашто солад? — Моцны божа, піва варыць! — Святы Яне, нашто піва? — Моцны божа, сына жаніць! — Святы Яне, каторага? — Моцны божа, Іваньку! — Святы Яне, каго бярэць? — Моцны божа, Марыльку!
362. АІМЭФ, ф. 8, воп. 73, спр. 74, сш.
Не йдзі, Купала, ты ў сяло-сяло, [Кожны радок паўтараецца, акрамя трэцяга і чацвёртага.] А йдзі, Купала, па заселейку. Не начуй, Купала, ты ў сяле, ў сяле, Начуй, Купала, ты ў жыце, ў жыце, Каб туды змяя не залятала, Ў жыцечку спору не выбірала.
363. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 49, сш.
Пойдзем, дзеўкі, [Кожны радок паўтараецца.] Каля жыта, Ці не ўбачым Каго ў жыце: Ці коніка Варанога, Ці хлопчыка Маладога. К'лі коніка — Лавіць будзем, К'лі хлопчыка — Жаніць будзем.
364. АІМЭФ, ф. 8, воп. 75, спр. 64, сш.
На вуліцы рамон бялее. — Да хто? — Дзевачкі. — Да хто? — Дзевачкі, Купалле. На вуліцы чыр чырванее. — Да хто? — Хлопчыкі. — Да хто? — Хлопчыкі, Купалле.
365. АІМЭФ, ф. 8, воп. 74, спр. 86, сш.
Божа мой! Да ў нашым сяле тры вуліцы, божа мой. [“Божа мой” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Ў першай вуліцы ружа лялее, Ў другой вуліцы рамон бялее, Ў трэцяй вуліцы крапіва млее. Ружа лялее — то дзевачкі, Рамон бялее — то малойчыкі, Крапіва млее — то малодачкі.
366. Czeczot, 1844, с. 54—55. Зап. над Нёманам.
Прасілася Гарыслаўка ў ойчанькі на Купаллейка, На дзявоцкае пагуляннейка: — Ой, мой ойчанька родненькі, Пусці ж мяне пагуляць Да й дзецюкам купальнічка заспяваць. Яны ж з нас смяюцца цэлы год, А мы жа ж ім заспяваем усю ноч. Заспяваем купальнічка такога, Каб яны не дачакалі году другога, Калі яны жаніціся не хочуць, Да нас, маладзенькіх, любіць не будуць. Ой, гуляла Гарыслаўка ўсю ноч, Няма жа яе ў ойчанькі на абед. Нізка сонца, нізка пад палудзень, Гарыслаўка з Купальнічка ідзе. А ойчанька яе сустрачае У вароцейках, праўданькі пытае: — Донька мая родненькая, скажы мне, Каго любіш верна ў сяле, Таму пашлю залаты пояс у дары, Штоб ён пазнаў Гарыслаўку, малады. — Не пасылай, мой ойчанька, паяса, Ой, прывядзе мне малайца мая краса.
367. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 54, сш.
Ой, рана-рана на Яна Сонца гуляла з Купала, А лясы звінелі, як пелі, А сяло дрыжала, музыка йграла. Прасілася нявехначка ў свякроўкі Ад маленькага дзіцятка: — Пусці мяне, свякроўка, на вулку Пагуляці з дзяўчаткамі мінутку. — Ідзі, мая нявехна, не баўся, Да белага свету не шляйся. Першыя куры пяюць — паслы шлюць, А нявехна гуляе, не дбае. Другія куры пяюць — паслы шлюць, А нявехна гуляе, не дбае. Трэція куры пяюць — паслы шлюць, А нявехна гуляе, не дбае. Першы пасланец — свякроўка, А другі пасланец — дзевяратка, А трэці пасланец — востры меч. — Зніму нявехне галаву з плеч! — Ой, скачу ж я, маладая, ў вішнёвы сад I стану я думаць-гадаці, Як мне свайго свякратка назваці. Назаву яго: «Свякратка мой родненькі, Залатая твая галоўка, Шоўкава твая бародка, Пярловыя твае зубачкі». — Гуляй, мая нявехна, як гуляла, Абы мяне харашэнька называла.
368. Шлюбскі, с. 110, № 119. Зап. П. Стэфкін у
А на Купалу Рана сонца йграла, Рана сонца йграла На добрыя годы, На добрыя годы, На цёплыя росы, На цёплыя росы, На хлебы-ўраджаі, На хлебы-ўраджаі.
369. Czeczot, 1846, с. 4. Зап. на Навагрудчыне.
Сонейка, сонейка, Ян з Пятром ходзяць, Сонейка, сонейка, да па межах ходзяць, Сонейка, сонейка, да жыта глядзяць. Сонейка, сонейка, да ідучы гаварылі: Сонейка, сонейка, усё жыта добрае, Сонейка, сонейка, Юрасёва яшчэ лепшае, Сонейка, сонейка, Габрусёва найлепшае, Сонейка, сонейка, Юрасёва ў трубу ўецца, Сонейка, сонейка, Габрусёва ў сцірты кладзецца.
370. Карский Е. Отчет о поездке в Белоруссию в
— Ты, Купалінька, Рана, рана. [Паўтараецца пасля кожнага радка.] Да і дзе ты была, Да што ты рабіла? — Да ў бару была, Я краскі збірала. — Нашто красачкі? — Я й вянкі віці. — А нашто вяночкі? — Дзевачцы на галоўку.
371. Czeczot, 1846, с. 32—34. Зап. у Падзвінні.
— Купалачка, дзе твая дачка? — А ў гародзе на пагодзе красачкі рвець, Вяночкі ўець. Звіўшы вяночак, пайшла ў таночак, А ў танок ідучы, пахваляецца: — Ніхто ў мяне вяночка не зніме. А дзе ўзяліся буйны ветры, Знялі з галоўкі вяночак, Пакацілі на сіняе мора. Пайшла дзявіца шукаючы, пытаючы. Спатыкаіць трох рыбаловаў: — Ах, рыбаловы, братцы мае, Чы не відзелі вяночка майго? — Ой, дзевіца, не шукай, не пытай: Твой вяночак на сінім моры. Будзем сеці закідаць, вянка шукаць. — Вы рыбаловы, братцы мае, Аднаму дам залаты персцень, Другому дам шаўкову хустачку, А за трэцяга я сама пайду. Што персцень дала — меншы брацец, Што хустку дала — сярэдні брацец, А за старшага сама пайшла.
372. Czeczot, 1844, с. 53. Зап. на Лепельшчыне.
Прыехала Купалначка ў сяло Да пытаецца аб тых вароцейках: — Чаму то залатым замком замкнёны Да кітайкаю завешаны? Адказала ёй Марыська красная: — Я то для Купалначкі прыбрала. Залаты замочак адчыню, Дарагую кітайку адхілю, Да цябе, Купалначка, упушчу, Зялёным віном і прыйму, Пшанічным півам упаю, А белым сырам накармлю.
373. Czeczot, 1846, с. 32, № 1. Зап. каля Дзвіны.
Ай, нету-нету Купаліша, Да як над нашага Яначка: Пяшком на вулку не выходзіць, Ён на коніку выязджаець, Сабе дзеваньку выглядаець. Сам жа ён едзець на коніку, Дзеваньку вязець на возіку. Сам жа ён едзець ў атласе, А дзеваньку вязець ў пакрасе. Сам жа ён едзець, як жар гарыць, Дзеваньку вязець, як цвет цвіціць.
374. Сербаў // Гоман, 1918, № 98. Зап. у м. Юр'ева Бабруйскага п.
Ой, нету-нету Купаліша, Ой, над Іваньку ўсё нашага: Пяшком на вулку не выходзе, Ён на коніку выязджае. Ой, яго конік быструсенькі Хвосцікам вулку падмятае, Грыўкаю слончык пакрывае, Вушкамі войска выслухае, Вочкамі дзевак выглядае Да Купалішу выбірае.
375. Гілевіч, 1974, с. 141 —142. Зап. В. Лазарчык у в. Ладасна Лепельскага р. ад Л. Мурашка,
Ішла Купалка сялом, сялом, Давала дзеўкам чалом, чалом. Дзеўкі Купалку не пазналі, Нанач Купалку не пазвалі. Стала Купалка бедаваці: — Дзе ж мне ночку начаваці? Начаваць ночку мне ў Іванькі, Прасіць вячэрку — у Аксінькі. У іх бочка піва наварона I купа гарэлкі наганёна, Іхняя Марылька заручона. Яе купчык будзе купчуваці, А Марылька будзе памагаці. Яе купчык будзе грошы лічыць, А Марылька будзе сукны насіць.
376. Шейн. Бел. песни, с. 148—149. № 223. Зап. у м. Чашнікі Лепельскага п. ад М. Каткевічоўны.
Ішла Купаленька па вуліцы, Краскамі вочы завесіўшы. Сталі людзі дзівіціся, I стала Купаленька сварыціся: — Што вы, людзі, за дзіўныя! Ці вы на вулку не хадзілі, Ці вы Купаленькі не відзелі, Ці вы вяночкаў не вівалі? Я не такое дзіва відала: Шчука-рыба кросна ткала, А рак-небарак цэўкі сучыў, Сучыў жа цэўкі чырвоныя, Яна ткала кітайкі зялёныя I слала да маткі радзёнае: — Вот табе, маці, кітаечка Ад тваёй дочкі-каханачкі. Вот табе, маці, зялёная Ад тваёй дочкі радзёнае. Вот табе, маці, урубачкі Ад тваёй дочкі-галубачкі. Вот табе, маці, цясомачка Ад тваёй дочкі-цаненачкі.
377. Багдановіч, с. 118. Зап. на Барысаўшчыне.
Ішла Купалка сялом, сялом, Закрыўшы вочкі чубром, чубром, Давала хлопцам чалом, чалом. Сталі людзі дзівіціся, Стала Купалка сварыціся: — Ах вы, людзі, вы дзіўныя! Чы вы на вулку не хадзілі, Чы вы Купалкі не відзелі, Чы вы цвяточкаў не збіралі, Чы вы вяночка [у Багдановіча: “вяночкаў” – А.Л.] не звівалі, Чы вы ў таночак не хадзілі, Чы вы дзевак не звадзілі?
378. Добровольский, 4, с. 218, № 9. Зап. у Дзісенскім п.
— Да Купаленка, Рана-рана, [Паўтараецца пасля кожнага радка.] Гдзе дасюль была? — За ракой была, За быстрай была. — Што ты рабіла? — Кужалі прала, Кужалі прала, Ткала, бяліла, Замуж дачок выдавала.
379. Шейн. Бел. песни, с. 151, № 229. Зап. Праабражэнскі ў Лепельскім п.
— Дзе ж ты была, Купалачка? Купала на Йвана! [Паўтараецца пасля кожнага радка.] — Ў сяле была, Іванічка. — Дзе ж ты сядзела, Купалачка? — А ў запечку, на прыпечку. — Што ж ты ела, Купалачка? — Ела траву памётную. — Што ж ты піла, Купалачка? — Піла ваду балотную. — Дзе ж ты была, Купалачка? — Ў сяле была, Іванічка. — Дзе ж ты сядзела, Купалачка? — На покуце, на золаце. — Што ж ты ела, Купалачка? — Ела кашу рыжовую. — Што ж ты піла, Купалачка? — Піла мёд-віно зялёнае.
380. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр.
І пайдзём, сястрыцы, I па ясну зарыцу, Цёмна ночка Іванаўская. [Прыпеў паўтараецца пасля кожнай страфы.] Набяром, сястрыцы, Жоўтага пясочку I пасеем, сястрыцы, Пад таткаву клетку. А знаці, пазнаці, Пясочак не ўзыдзець — Нам у таткі не быці, Вянкоў не насіці. I вянкоў не насіці, Двароў не красіці. Пайдзём мы, сястрыцы, Пад ясну зарыцу, Набяром, сястрыцы, Белага гарошку I пасеем, сястрыцы, Пад цесцеву клётку. А знаці, пазнаці, Гарошак узыдзе, Гарошак узыдзе — Нам у свёкаркі быці, У свёкаркі быці, Чэпчыкі насіці, Чэпчыкі насіці, Дварочкі красіці.
381. АІМЭФ, ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш.
Купала на Йвана, А на Йвана сонца йграла, Купала на Йвана!
Купала на Йвана, Над Горкамі калясом стала, Купала на Йвана!
Купала на Йвана, А ў Горках дзеўкі красны, Купала на Йвана!
Купала на Йвана, Дзеўкі красны, хлопцы страшны, Купала на Йвана!
Купала на Йвана, А на Йвана сонца йграла, Купала на Йвана!
Купала на Йвана, Сонца йграла, калясом стала, Купала на Йвана!
Купала на Йвана, А ў Лядах дзеўкі белы, Купала на Йвана!
Купала на Йвана, Дзеўкі белы, хлопцы мілы, Купала на Йвана!
382. Гілевіч, 1974, с. 141. Зап. Г. Пасюк у в. Слабодка Лепельскага р. ад Г. Салтан,
- А дзе была, Купалачка? - У Крыўцы была, Іванечка. - Што рабіла, Купалачка? - Боб палола, Іванечка. - Чым паілі, Купалачка? — Цэт цадзілі, Іванечка. — Чым кармілі, Купалачка? — Пірагамі, Іванечка.
383. Гілевіч, 1974, с. 156—157. Зап. у г. Смалявічы ад С. Ігнатовіч.
А Купалначка дачку біла, Каліна. [Паўтараецца пасля кожнага радка.] — Дзе ж ты, шэльма, вянок дзела? — Ішла, мамачка, дарогаю, Тудой ішоў бялявы хлопец, Ўзяў, мамачка, мой вяночак, Панёс, мамачка, бялявым дзеўкам. Купалначка дачку біла: — Дзе ж ты, шэльма, вянок дзела? — Ішла, мамачка, дарогаю, Туды ішоў красен моладзец, Ўзяў, мамачка, мой вяночак, Аддаў, мамачка, красным дзевачкам.
384. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, сш. 27, № 17. Зап. Г. Таўлай у
Ой, то-то! Хто гэту гару капаў, Чорныя сцежкі таптаў? Ой, то-то. [“Ой, то-то” паўтараецца ў пачатку першага і ў канцы другога радка.] — Васілька гару капаў, Чорныя сцежкі таптаў, Да Волечкі ходзючы, Гасцінчыкі носючы. — Нясу я падарачкі: Садовыя яблычкі. Стук-грук у акеначка: — Ці дома паненачка? Арэшкі лушчоныя, Мы з табой злучоныя, Яблыкі садовыя, Мы з табой маладыя.
385. Tyszkiewicz, с. 372, № 6. Зап. на Барысаўшчыне.
Цераз горачку тры сцежачкі, Божа наш! [Паўтараецца пасля кожнага радка.] Ішлі туды тры дзевачкі: Адна ішла ў золаце, Другая — у аксаміце, Трэцяя — у розуме. Што у золаце — то Васількава, Што ў аксаміце — то Максімава, Што у розуме — то Яначкава. А золата хоць прыпазычу, Аксаміту хоць прыкуплю, А розуму ані ўцяць, ані ўзяць.
386. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 104, сш.
Цераз гару чорна сцежка, Да там ішла красна дзеўка, За ёй ззаду бел малойчык. — Пастой, пастой, красна дзеўка, Скажу табе шчыру праўду: Каля Ражства рожа цвіла. — Праўда, праўда, бел малойчык, Я й там была, вянкі пляла. Цераз гару чорна сцежка Да там ішоў бел малойчык. — Пастой, пастой, бел малойчык, Скажу табе шчыру праўду: Каля Пятра рэкі сталі. — Праўда, праўда, красна дзеўка, Я там быў, лёд прабіў, каня паіў.
387. Гілевіч, 1974, с. 142. Зап. С. Крыванос на Ушаччыне ад М. Лісіцы і Л. Саўчанка.
Ішла Купалка сялом, сялом, Казала мальцам: «Чалом, чалом», А мужчынам наругалася: «Нашто з Купалкі дзівіліся, А што ў Купалкі сыноў многа. А што за многа — тры сыночкі: Першы сыночак — Васілёк, Другі сыночак — Іванька, Трэці сыночак — Дзям'янка». Ішла Купалка сялом, сялом, Казала дзеўкам: «Чалом, чалом», А бабачкам наругалася: «Нашто з Купалкі дзівіліся, А што ў Купалкі дачок многа. А што за многа — тры дачушкі: Першая дачушка — Аксіннечка, Другая дачушка — Наталачка, Трэцяя дачушка — Валечка».
388. АІМЭФ, ф. 8, воп. 3, спр. 17, сш. 9. Зап. У. Паўлюкоўскі ў
На гары купала гарэла, Ды на ім хлопцаў згалела. Ды гарэла купала ясненька, На купале дзяўчат паўненька. Ды гарэла купала, гарэла, Ды на тым купале хлопцаў згалела.
389. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 59, сш.
Перад Пятром, пятым днём, Разгуляўся Янаў конь, Ой, то-то. [Паўтараецца пасля кожных двух радкоў.] Разгуляўся Янаў конь, Разбіў камень капытом. А ў камені ядра нет, А ў мальцоў праўды нет. Перад Пятром, пятым днём, Разгуляўся Янаў конь. Разгуляўся Янаў конь, Разбіў арэх капытом. А ў арэху ядро ёсць, А ў дзевачак праўда ёсць.
390. Малевич, с. 29, № 3. Зап. у в. Малева Слуцкага п.
Ішла паненка цераз бор, На ёй сукенка ў дзевяць пол. Стала тая сукенка шамрэці, Зялёна дуброва шумеці, Стала наша купала гарэці. Ішлі малодкі тушыці, Неслі ў чэпчыку вадзіцы. Колькі ў чэпчыку вады ёсць, Столькі ў малодкаў праўды ёсць. Ішла паненка цераз бор, Ў яе сукенка ў дзевяць пол. Стала тая сукенка шамрэці, Зялёна дуброва звінеці, Стала наша купала гарэці. Ішлі малайцы тушыці, Неслі ў рэшаце вадзіцы. Колькі ў рэшаце вады ёсць, Столькі ў малайца праўды ёсць. Ішла паненка цераз бор, На ёй сукенка ў дзевяць пол. Стала тая сукенка шамрэці, Стала наша купала гарэці. Ішлі дзевачкі тушыці, Неслі ў кубках вадзіцы. Колькі ў кубку вады ёсць, Столькі ў дзевачак праўды ёсць.
391. Jaroszewicz // Ondyna Druskieneckich sródl, 1846, s. 43. Зап. I. Ярашэвіч у Брэсцкім п.
Малая ночка Купалночка, Нашы малойцы не выспаліся, За валамі ідуць хліпаючы, Хвастамі вочы праціраючы. — Быцю, быцю, пазыч хваста, Пратры вочы пасля ночы. Вяліка ночка Купалночка, Нашыя дзеванькі выспаліся, За валамі ідуць спяваючы, Шолкам хустанькі вышываючы.
392. Шлюбскі, с. 118, № 143. Зап. у
Як улетку на Купалу Ішлі дзеўкі табуном, Пілі мядок стаўбуном. Ішлі мальцы мяжою, Пілі дзёгаць дзяжою.
393. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 111, сш.
А ў масце, масце Сон-трава расце, Ой, люлі-люлі. [Паўтараецца пасля кожных двух радкоў разам з другім радком.] Сон-трава расце, Сон-трава расце. Жоўты красачкі, Жоўты красачкі Аднагодачкі. Нашы дзевачкі Самаволачкі: Дзе піва чуюць, Там заначуюць. А дзе салодкі мёд — Там і круглы год, А дзе гарэлка — Там нядзелька.
394. Романов, 1—2, с. 277. Зап. у в. Зенькава Сенненскага п.
— Купала на Івана! Што Іван робіць? — Косы клепець! Купала на Івана! [Прыпеў паўтараецца пасля кожнага радка.] — Нашто яму косы? — Сена касіць. — Нашто яму сена? — Кароў карміць. — Нашто яму каровы? — Малокі збіраць, — Нашто яму малокі? — Дзетак карміць. — Нашто яму дзеці? — Краскі ірваць. — Нашто яму краскі? — Свіней карміць. — Нашто яму свінні? — Горы рыць. — Што ў тых гарах? — Жалезная ступа. — Што ў той ступцы? — Палівана міска. — Што ў той місцы? — Макава зерне. — Дзе тое зерне? — А пятух склюваў. — Дзе той пятух? — На мора паляцеў. — Дзе тое мора? — Краскамі зарасло. — А дзе тыя краскі? — Дзеўкі парвалі. — А дзе тыя дзеўкі? — Замуж пайшлі. — Дзе іх мужыкі? — На вайну пайшлі.
395. АІМЭФ, ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш.
I, ой, на гарэ карыта Поўна вады наліта. Там дзевачкі хадзілі, Рукі-ногі памылі, А мальчыкі хадзілі, Тую ваду выпілі. Ой, на гарэ карыта Поўна вады наліта. Там пчолачкі ляталі I крылачкі макалі, А дзевачкі хадзілі, Тую ваду выпілі.
396. Гілевіч, 1973, с. 358. Зап. В. Вашкова і Л. Далідовіч у
Каліна, а ружачка мая чырвоная, каліна. Каліна, не садзіся блізка сяла Скупліна, каліна. Каліна, у Скупліне дзеўкі недаростачкі, каліна. Каліна, не ўмеюць ружу шанаваць, каліна. Каліна, рана і вечар паліваць, каліна. Каліна, стопчуць ружу лапцішчамі, каліна. Каліна, лапцішчамі лазовымі, каліна. Каліна, сатруць ружу спадніцамі, каліна. Каліна, спадніцамі патрэпнымі, каліна. Каліна, а ружачка мая чырвоная, каліна. Каліна, сядзь каля сяла Палянскага, каліна. Каліна, палянскія дзеўкі харошыя, каліна. Каліна, умеюць ружу шанаваць, каліна. Каліна, рана і вечар паліваць, каліна. Каліна, не стопчуць ружу чаравічкамі, каліна. Каліна, чаравічкамі шаўровымі, каліна. Каліна, не сатруць ружу спаднічкамі, каліна. Каліна, спаднічкамі шаўковымі, каліна.
397. Бессонов, с. 19, № 28.
Прыйдуць к нам, прыйдуць Да зарэцкія дзевачкі. Зашумяць, зашумяць Да мачальныя істужкі, Заскрыпяць, заскрыпяць Да вазовыя лапцішчы, Зазвіняць, зазвіняць Да алавяныя пярсцёнкі, Да заззяюць, заззяюць Да саламяныя вяночкі. Прыйдуць к нам, прыйдуць Да баярскія дзевачкі. Зашумяць, зашумяць Шаўковыя істужкі, Заскрыпяць, заскрыпяць Казловыя чаравічкі, Зазвоняць, зазвоняць Залатыя пярсцёнкі, Засіяюць, засіяюць Сярэбраныя вяночкі. Прыйшлі к нам, прыйшлі Да зарэцкія дзецюкі. Стрэлілі, стрэлілі Да забілі да дзевяць, Дзевяць свярчкоў Да з-пад гаршкоў, з-пад гаршкоў, Дзесятую курку, Дзесятую курку, дзесятую курку На вадзе.
398. Гілевіч, 1973, с. 352. Зап. В. Гашак і В. Бутыла ў
Каліна, не расці чабор каля дорожкі, каліна. Каліна, а ў Колечкі — сінія вочкі, каліна. Каліна, у Валодзі — крывая нага, каліна. Каліна, у Івана — сівая барада, каліна. Каліна, крывой нагой — жар заграбаць, каліна. Каліна, сівой барадой — печ замятаць, каліна. Каліна, сінія вочкі — пісаць, чытаць, каліна. Каліна, белыя ручкі — дзевак вітаць, каліна.
399. Гілевіч, 1973, с. 353—354. Зап. Л. Комар і Н. Іванкевіч у
Каліна, а па ельнічку, па бярэзнічку, каліна. Каліна, канюшкі свішчуць, конікаў ішчуць, каліна, Каліна, а згубіліся тры конікі, каліна. Каліна, адзін конік — сівы-буланы, каліна. Каліна, другі конік — звёздачка ў ілбе, каліна. Каліна, трэці конік — залата грыўка, каліна. Каліна, сівы-буланы — Юрачкаў, каліна. Каліна, звёздачка ў ілбе — Іванкаў, каліна. Каліна, залата грыўка — Сцяпанаў, каліна. Каліна, сівы-буланы — да Галечкі, каліна. Каліна, звёздачка ў ілбе — да Манечкі, каліна. Каліна, залата грыўка — да Валечкі, каліна.
400. Минская старина, 1911, вып. 2, с. 230. Зап. I. Белановіч у
Да у ляску на вераску, божа наш, [“Божа наш” паўтараецца пасля кожнага радка.] Стаяла бруссе цясовае, Цясовае, бялёвае. На тым брусейку Міколка ходзе, Міколка ходзе, Хвядорку просе: — Хвядорка-душа, хадзі ка мне, Хадзі ка мне, скажу табе, Скажу табе навіначку, Навіначку, ўсю праўдачку: Да што на таргу, да што на часну Да ўжо дзевачкі падзешавелі, Ужо за Хвядорку тысячы не дадуць.
401. Гілевіч, 1973, с. 44. Зап. А. Лашук у 1965—1971 гг. у в. Альсевічы Мядзельскага р. ад Тэклі Хілы і Ганны Хілы.
Божа наш! Сягоння ўнас Купальнічак, заўтра Ян! [“Божа наш!” паўтараецца ў пачатку, а з трэцяга радка – і ў канцы кожнага радка.] А мы пагонім сваіх хлопчыкаў на папар: А большымі папар араць, Серадольшымі баранаваць, А з меншымі самім гуляць.
402. АІМЭФ, ф. 2, воп. 7, спр. 4, сш. 6, № 20. Зап. Л. Фёдараў у
Да сягоння Купала, заўтра Ян, Кідаў чорт хлопцаў цераз паркан, А хлопчыкі дзевачак прасілі: — Да дзевачкі-сястрыцы, ратуйце, Хаця адну жэрдачку адкіньце. А дзевачкі хлопчыкаў ратавалі — Яшчэ болей жэрдачак наклалі.
403. Сахараў, 1, с. 33, № 58. Зап. Я. Кірстук у
Сягоння Купалле, а заўтра Ян, Будзе, хлопчыкі, ліха вам. Ой, ліха, ліха ліхое — Пагонеце котак у поле. Котанькі ў полі не ходзяць, Ўсё па балоцетках бродзяць, Ўсё па балоцетках бродзяць, Дзеванькі ў доме гуляюць. Ідзіце, котанькі, дадому, Пусціце хлопцаў на волю!
404. Можейко, 1983, с. 87, № 76. Зап. у
Да зялёна балота, зеляно. — Чаго так рана палягло? — Як жа мне, балоту, зялёнаму быць? Стапталі мяне хлопчыкі, Стапталі мяне хлопчыкі, Рана ў карчомку ідучы, Рана ў карчомку ідучы, Мёд-гарэлку несучы.
405. Шырма, 3, с. 131, № 80. Зап. у
То-то-то, Пятрова ночка невялічка, то-то-то! То-то-то, я ж, маладзенька, не выспалася, то-то-то! То-то-то, на таргу была, таргу слухала, то-то-то! То-то-то, а што на таргу падзешавела, то-то-то! То-то-то, падзешавелі нашы хлопцы, то-то-то! То-то-то, а за Лявоньку шэлег даюць, то-то-то! То-то-то, а за Міколку — паўшэлега, то-то-то! То-то-то, а Мішатачку дарма аддаюць, то-то-то! То-то-то, дарма аддаюць — і то не бяруць, то-то-то!
406. Гілевіч, 1974, с. 185—186. Зап. А. Судак у в. Гараўкі Лепельскага р. ад К. Казлоўскай,
— А ты, зязюля баравая, Блізка ля торгу кукавала. А ці была ты на рыначку, А ці чула навіначку? — Ай, была, была на рыначку, Ай, чула, чула навіначку — Падзешавелі нашы хлопчыкі: А за Парфенку шэлег даюць, А за Ахрэмку — паўшэлега, А за Адамку — ні шэлега. — А ты, зязюля баравая, Блізка ля торгу кукавала. А ці была ты на рыначку, А ці чула навіначку? — Ай, была, была на рыначку, Ай, чула, чула навіначку — Падаражэлі нашы дзевачкі: А за Зоську тысячу даюць, А за Ганначку — тры тысячы, А за Марылечку — і не лічачы.
407. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, ст. 33, № 15. Зап. Г. Таўлай у
Каліна! А у полі тры гароды, каліна. [“Каліна” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Тры гароды выгараджаны: Ў адным гародзе — то рутачка, Ў другім гародзе — то мятачка, Ў трэцім гародзе — чырвоная рожа. А хто гожы — пільнаваць рожы, А хто круты — пільнаваць руты, А хто багаты — пільнаваць мяты. Віцечка круты — пільнуе руты, Васіль багаты — пільнуе мяты, Генечка гожы — пільнуе рожы.
408. ЦНБ АН БССР, АРКіР, ф. 23, воп. 1. спр.
То лаўцы, то лаўцы, Моладаўскія хлопцы-малайцы. Да па рыначку хадзілі, Панну за ручку вадзілі, Персні на персні мянялі, Панне на ручку клалі. То лаўцы, то лаўцы, Рудніцкія малайцы. Да па рыначку хадзілі, Сучку на лычку вадзілі, Лычка на лычка мянялі, Сучцы на лапкі паклалі.
409. Гілевіч, 1974, с. 178. Зап. Л. Бацюк у в. Кімія Барысаўскага р. ад А. Бізюк,
А хто ж у нас да дзевачак лас? Каліна. [Паўтараецца пасля кожнага радка.] Мішачка у нас да дзевачак лас. Узяў лясачку папіраціся, Пайшоў дзевачкі даведаціся. Лясачка яго паламалася, Дзевачка яго адцуралася.
410. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 85, сш.
А ў каго ж ба аганёк гарыць? Купала на Йвана! [Паўтараецца пасля кожнага радка.] А ў каго ж ба жывоцік баліць? А ў Іванькі аганёк гарыць, У Іванькі жывоцік баліць. А няхай гарыць-прыпагарываіць, А няхай баліць-прыбаліваіць, Было дзевачак не абманываць.
411. АІМЭФ, ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш.
Чырвоная рожа, не стой пры дарозе, [Кожны радок паўтараецца.] Не стой пры дарозе, не стой пры шырокай, Не клонься за мною, не клонься за мною, За мной, сіратою, за мной, сіратою. У мяне чужы татка, ў мяне чужы татка, Няродная матка, няродная матка. Позна спаткі кладуць, позна спаткі кладуць, Рана пабуджаюць, рана пабуджаюць: — Устань, чужа дзіця, устань, чужа дзіця, Устань, прабудзіся, устань, прабудзіся. Устань, прабудзіся, устань, прабудзіся, Слёзкамі умыйся, слёзкамі умыйся. Слёзкамі умыйся, рукаўком утрыся Да йдзі ў камораньку, мялі сыра жыта. Мялі сыра жыта, сырую пшаніцу, Сырую пшаніцу на мелку мучыцу.
Чырвоная рожа, чырвона, прыгожа, Да стой пры дарозе, да стой пры шырокай, Да клонься за мною, за мной, маладою. Ў мяне родны татка і родная мамка. Рана спацькі кладуць, рана спацькі кладуць, Позна пабуджаюць, позна пабуджаюць: — Устань, родна дзіця, устань, прабудзіся, Устань, прабудзіся, беленька умыйся, Беленька умыйся, рушнічком утрыся Да йдзі ў камораньку, харашо ўбярыся Ды йдзі на вулічку, дзе музыкі йграюць, Дзе музыкі йграюць, дзевачкі гуляюць.
412. Шырма, 3, с. 128, № 77. Зап. у
Пад тынам рутанька, пад тынам зялёненька У тры рады саджана, у чатыры палівана. Там Гануська бывала, з руты росу збірала. З руты росу збірала, расою ўмывалася. Расою ўмывалася, красою ўціралася, Красою ўціралася, Ясенька пыталася: — Ой, Ясенька-душанька, ці беленька лічанька, Ці беленька лічанька, ці верненька слованька? — Ой, Гануська-душанька, беленька лічанька, Беленька лічанька, верненька слованька.
413. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 55, сш.
Купальнае ночы, купальнае ночы У Кузьмы пры дварочку ўсё дзеўкі ў радочку, Адной толькі нету Рожынай дочкі. Чэшыць яе маці, чэша, навучаіць: — Не стой з Кузьмой поплеч, не стой у радочку, Кузьма цябе зманіць, Кузьма цябе зманіць. Кузьма дагадаўся, пайшоў і прыбраўся У дзявоцкае адзенне, ў дзявоцкае аблічча I стаў у радочку із Рожынай дочкай. Варыць Кузьма піва на дзіўнае дзіва, Завець Кузьма дочку, завець у камору. Пішыць Кузьма пісьмы да Рожынай маці: — Не жджы, маці, дочку, не жджы у вяночку, А жджы, маці, дочку ў беленькім платочку. Не жджы з белым сырам, а жджы з малым сынам. Не жджы у Пятроўку, а жджы у Ражтоўку.
414. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 90, сш.
Ў нашага войта на дварэ Стаіць явар зялёны, Пад яварам — сталове, За сталамі — панове Радзяць рады тайныя, Не так тайныя — дзіўныя: Войтаўна сына ўрадзіла, На бацьку няславу пусціла. Не вінавацяць віноўнага, Вінавацяць бацьку яе, Што доўга замуж не выдаваў, Вялікага пасагу шкадаваў, Часта да сверна пасылаў Ды з залатымі ключамі, Ды з залатымі ключамі, А з маладымі панічамі Па мёд, па віно, па гарэлку Такую дарослую дзеўку.
415. Часоп. «Вучнёўскі звон», 1930, № 1. Зап. М. Шчасны ў
На вуліцы скрыпкі граюць, Божа мой! [Паўтараецца пасля кожнага радка.] Кароль дачкі не пускае. Стала яна прасіціся: — Мой татачка, мой родненькі, Пусці мяне на вулачку, Ды я прыйду ранюсенька. Ужо на дварэ свет белы, зара, Каралёвай дачкі з гульбы няма. Ужо ў вёсцы абедаюць, Каралёва дачка з гульбы йдзець, На ёй шаты сцёрты, змяты, Руцвяны хепчык з галоўкі зняты. — Мая дачушка, я цябе страчу. — Не траць мяне у пятнічку, А траць мяне у суботку, Пахавай мяне пад цэркаўкай, Пасадзі на мне чырвону рожу. Будуць дзевачкі у цэркаўку йсці, Будзіць ружачка, будзіць цвісці, Будуць дзевачкі ружачкі рваць, Будуць мяне успамінаць.
416. Гарэцкі, Ягораў, с. 85—86. Зап. у в. Малая Багацькаўка Мсціслаўскага р.
А ў горадзе на рынку П’ець худоба гарэлку, А багаты дзівіцца, Чым худоба жывіцца. — Шынкарачка малада, Падай піва і віна! — Ах ты, добры моладзец, На сколькі табе? — А на сто рублёў піва, А на тысячу віна! — Ах ты, добры моладзец, Не сап'еш ты ўсяго. — Хоць я сам не сап'ю, Таварышаў напаю. — Калі ты такі пан, Я за цябе дзеўку аддам: Харошую паненку — Яўрэйскую наймічку. Іх у касцёле вянчалі, У каморы спаць клалі. — Скажы, скажы, дзявіца, Якога ты роду? — Па бацюшку Карпаўна, Па матушкі Войтаўна. - Скажы, скажы, моладзец, Якога ты роду? — Па бацюшку Карповіч, Па матушкі Вайтовіч. А хвала ж табе, бог, Што з сястрою спаць не лёг. Пойдзем, сястра, у поле Рассеімся травою,— А на брату — сіні цвет, На сястрыцы — жоўценькі. Будуць дзеўкі краскі рваць, У вяночкі ўвіваць, У вяночкі ўвіваць, Нас з табою памінаць...
А на Йвана Купала Дзеўкі краскі ірвалі, Дзеўкі краскі ірвалі, У вяночак ўвівалі, У вяночак ўвівалі, Брата, сястру паміналі: А брахцінька — сіні цвет, А сястрыца — жоўценькі.
417. Минская старина, вып. 2, с. 225. Зап. I. Белановіч у
Божа наш! Каля саду тры сцежачкі, божа наш. [“Божа наш” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Тудымі ішлі тры дзевачкі, Тры дзевачкі-паненачкі: Адна паненка — тонка, высока, Другая паненка — бела, румяна, Трэцяя паненка — чорна, маленька. Тонка, высока пайшла далёка, Бела, румяна пайшла за пана, Чорна, маленька — за караля. Сталі каралі збіраціся, Сталі з караля смяяціся: — Кароль, кароль, вялікі пан, Чаму ты не браў такой, як сам? Чаму ты не браў тонкай, высокай, Чаму ты не браў белай, румянай, Нашто ж ты ўзяў чорну, маленьку? — Тонкае дрэва гіблівае, Белая рэдзька чарвівая, Чорная зямля ўрадлівая, Мая жонка шчаслівая.
418. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Сягоння Купала, заўтра Ян, Палюбіў дзевачку харошы пан. Ой, не пан, не пан, да панішча Купіў дзевачцы жупанішча. — Накладай, дзеванька, штонядзеленьку, Успамінай мяне, штогадзінаньку. Як накладала — успамінала, Як скідала — праклінала: — Я ў том жупане не хадзіла, Я й таго пана не любіла.
419. АІМЭФ, ф. 8, воп. 78, спр. 145, сш.
Ой, у саду, саду каліна, Да пад калінаю маліна, Да пад малінаю дзяўчына. Яна на крэсялку сядзела Да русую косу часала, Да белае ліцо ўмывала. Да ехаў тудою старэнькі, Ўзялі яго мыслі да паненкі. — Ой, не мыслі, не мыслі, старэнькі,— Не з твайго саду каліна, Не з твайго саду каліна, Не да твайго стану дзяўчына. Не з твайго саду садовага, Не да твайго стану старога. Да ехаў тудою маладзенькі, Ўзялі яго мыслі да паненкі. — Ой, мыслі, мыслі, маладзенькі,- Гэта з твайго саду каліна, Гэта з твайго саду каліна Да твайго стану дзяўчына. •
420. Романов, 8, с. 224. Зап. I. Мікіцін і I. Кіпрыянаў у в. Ільіно Себежскага п.
Іванькіна мамка ўсю ночку не спала, Ўсю ночку не спала: у Пётры ключы крала, Землю размыкала, расу выпускала. Раса медавая лугі прыўтапіла, Трава шаўкавая лугі прыўкрасіла. .
421. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, ст. 27, № 2. Зап. Г. Таўлай у
Каліна! На святую Купалачку, каліна. [“Каліна” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Ой, выйду на вулачку Да буду глядзець, што будзе ляцець. Ляцяць-ляцяць тры лебедзі. — Лебедзі мае шарэнькія, Да скіньце мне па перынцы, Па перынцы, па русай касе. Русую касу я ў мамкі знашу, А перайка — пад венчыкам, Русу косачку — пад чэпчыкам.
422. Гілевіч, 1973, с. 335. Зап. у в. Паляны Барысаўскага р. ад Ксені Кішкурна.
Каліна, чыя рута за вадою, каліна. Каліна, зарасла яна лебядою, каліна. Каліна, чаму, Ніначка, руты не полеш, каліна. Каліна, руты не полеш, дзевачак не просіш, каліна. Каліна, дзевачкі мае, не да руты мне, каліна. Каліна, не да руты мне, не да рутачкі, каліна. Каліна, узялі мяне цяжкі смутачкі, каліна. Каліна, паехаў мілы на паляванне, каліна. Каліна, пакінуў мяне на гараванне, каліна. Каліна, пакуль конік наскачацца, каліна. Каліна, дык я, малада, наплачуся, каліна. Каліна, пакуль мілы напалюецца, каліна. Каліна, дык я, малада, нагаруюся, каліна.
423. Шырма, 3, с. 134, № 83. Зап. у
О то-то, Пятрова ночка невялічка, о то-то! О то-то, я, малада, не выспалася, о то-то! О то-то, сучыла шнуры шаўковыя, о то-то! О то-то, не таму-сяму прадавала, о то-то! О то-то, свайму міламу так даравала, о то-то! О то-то, насі, міленькі, штодзянёчак, о то-то! О то-то, памінай мяне штогадочак, о то-то! О то-то, насі, міленькі, штонядзельку, о то-то! О то-то, ўспамінай мяне штогадзінку, о то-то!
424. Романов, 8, с. 233. Зап. С. Піліпёнак у в. Завулкі Дзісенскага п.
Ой, то-то, Пятрова ночка невялічка, ой, то-то. То-то, чаму ж яна невялічка, то-то. То-то, нашы дзевачкі не выспаліся, то-то. То-то, ўсю ноч не спалі, шнуры сукалі, то-то. То-то, шнуры сукалі шаўковыя, то-то. То-то, кашулькі шылі бялёвыя, то-то. То-то, выйшлі на вулку прадаваці, то-то. То-то, сяму-таму — за грошыкі, то-то. То-то, а свайму міламу — за слоўчыкі, то-то. То-то, за слоўчыкі вярненькія, то-то. То-то, за прыходы часценькія, то-то. То-то, за падарункі дарагія, то-то. То-то, ён даець — не жалаваець, то-то. То-то, а яна бярэць — не дзякаваець, ой, то-то.
425. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр.
Пятрова ночка маленька, Не выспалася паненка. Не выспалася паненка, На новым ганку седзячы, На новым ганку седзячы, Міламу кашульку шыючы, — Ой, шыю, шыю, штапую Свайму міламу кашулю, З белай паперкі — каўнеркі, З белай паперкі — каўнеркі, З чорнай кітайкі — рукаўкі, З белай паперы — каўнерык, Каб на мілага глядзелі.
426. Гильтебрандт, с. 44—56. Зап. В. Мятла ў Дзісенскім п.
Да ў чыім гэта ляночку Залатая макаўка, а сярэбраная лісцінка? Брацетка мой родненькі, Пойдзем бор церабіць, Будзем лён гарадзіць, Каб па ім дзеўкі не хадзілі, Майго ляночку не тапталі, Макаўкі не шчыпалі, Вяночкаў не вязалі, На галоўкі свае не клалі, На вуліцы не выходзілі, Малойчыкаў не зводзілі.
427. Шейн. Материалы, с. 236. Зап. у с. Дуброўка Лепельскага п.
А што ў нас сягоння за вечар быў? Звінелі страмёны каля коней. — А едзьце, малойцы, ў славен горад, А ў слаўным горадзе дзяльбу дзеляць: Кожнаму малойцу па коніку, Нашаму Данілку штонайлепшага. А што ў нас сягоння за вечар быў? Звінелі страмёны каля коней. — Сядайце, ўсе малойцы, на коней, А едзьце, малойцы, ў славен горад, А ў слаўным горадзе дзяльбу дзеляць: Кожнаму малойцу па дзевачцы, Нашаму Данілку штонайлепшая. ,
428. Малевич, с. 27—28. Зап. у в. Малева Слуцкага п.
Купальна ночка невялічка, Да не выспалася дзевачка, Да ягадкі рвала — драмала, Перабірала — заснула, Прыехаў дзяціначка — не чула, Махнуў хустачкаю — не дамахнуў, Пакаціў персцянём — не дакаціў, Злез з коніка — сам пабудзіў: — Устань, мая дзевачка, годзе спаць, Да ўжо твае сватове на дварэ стаяць, Пара табе падаркі падаваць. — Да няхай жа стаяць здаровы — Ужо ж мае падарачкі гатовы: Да сорак саракоў палацён, Да трыццаць паставоў ручнікоў, Да апарць дробні і драбніцы, Што дараць дзеверы і залвіцы. Да дзяцінка дзевачку падабаў — Ёй на пярсцёначак дараваў, Дзевачка дзяцінка падабала — Яна яму хустачку даравала.
429. Шейн. Бел. песни, с. 155, № 237. Зап. В. Катырло ў в. Апанасковічы Лепельскага п.
На моры вутка купалася, На беражочку сушылася. Млада Кулінка стужылася, Што яе дары не прадзены. Хоць прадзены, дык не вітыя, Хоць вітыя, дык не снованы, Хоць снованы, дык не тканыя, Хоць тканыя, дык не белены, Хоць белены, дык не качаны, Хоць качаны, дык не рэзаны, Хоць рэзаны, дык не дзелены. Таму-сяму — па локціку, А сужаньку — не мерачы. Ад таго-сяго — па сто рублёў, Ад сужанькі — ні шэлежкі.
430. Захарава, с. 87. Зап. Д. Фёдараў і Л. Брухан у в. Здзітава Бярозаўскага р. ад В. М. Пліс,
Дзе ж ты, Купала, купалася, Па беражочку хавалася, Па ляшчыначцы сушылася? Дзеванька ў бацькі прасілася: — Дай мне, баценька, сваю волю, Дай мне, родненькі, сваю волю, Да расчашу я сваю косу. Ой, расці, каса, да пояса, Белае лічыка, як яблычка, Сама малада, як ягадка.
431. Романов, 8, с. 219. Зап. Кандрацьеў у Віцебскім п.
— А хто ж у нас нежанаты, барадаты? — Аляксандра нежанаты, барадаты. Доля яго няшчасная — Дзеўка яго не красная. Няхай доля пашчаснеіць, Няхай дзеўка пакраснеіць.
432. Романов, 8, с. 218. Зап. у в. Сініцы Віцебскага п.
— А хто ж у нас нежанаты ходзіць? — Сямёнка ў нас нежанаты ходзіць: Ён браў хмялёк у святы дзянёк, Саладзіў солад на пярэклеце, Мыў катлы на сінім моры, Сушыў бочкі на сонейку. Доля яго няшчасная: Козы, оўцы хмель паелі, Куры, гусі солад паклявалі, Мора катлы патапіла, Сонцам бочкі пашчапіла.
433. Романов, 8, с. 234. Зап. С. Піліпёнак у в. Завулкі Дзісенскага п.
Ой, то-то! Ляцелі гусі рад по раду, ой, то-то. [“Ой, то-то” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Крыкнулі гусі раз-поразу: — Чаму, Іванька, не жэнішся? — А як я маю жаніціся? Хмель на тычынцы не павіўся, А ячмень на ніўцы не наліўся, Дачка ў мамкі не нагулялася, А мне, маладому, не спадабалася. Цяпер буду жаніціся: Хмель на тычынку ўжо павіўся, Ячмень на ніўцы ўжо наліўся, Дачушка ў мамкі нагулялася, А мне, маладому, спадабалася.
434. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 66, сш.
Купалялё! А на сенажаці мядуначка, Купалялё. [“Купалялё” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] А там кукавала зязюлечка, Яна кукавала — праўду казала. Каціўся крышталь па сенажаці, Маніўся Ванечка Галечку браці. — Не буду браці — не ўмеіць жаці, Выйдзіць на ніўку толькі ляжаці, Падкініць сярпок вышэй сябе: — Не жала ў таткі — не буду ў цябе.
435. АІМЭФ, ф. 8, воп. 79, спр. 159, сш. 2, № 62. Зап. С. Асташэвіч і У. Васілевіч у
Божа мой! На сенажаці мядуначка, божа мой. [“Божа мой” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Там кукавала зязюлечка, Яна кукавала — праўду казала, Што ў Рабуні [Рубані? – А.Л.] ўсё добра чуць: Дзевяць дзевачак замуж ідуць, Дзесятую запіваюць. На сенажаці мядуначка, Там кукавала зязюлечка, Яна кукавала — праўду казала, Што ў Слабадзе нядобрае чуць: Дзевяць хлопчыкаў на вайну бяруць, Дзесятага расстраляюць.
436. Гілевіч, 1974, с. 160—161. Зап. С. Дук у в. Іллюшына Ушацкага р. ад Т. Бурак.
Ой, тынок высок, Дунаёк шырок, Божа ж мой! Хто ж гэты тынок пераскочыць, Хто ж гэты Дунай пераплыве, Каралеўначку за сябе возьме? Колечка тынок пераскочыць, Колечка Дунай пераплыве, Каралеўначку за сябе возьме. А як жа скочыў — не праскочыў, А як жа паплыў — не пераплыў, Каралеўначкі за сябе не ўзяў.
437. Гілевіч, 1974, с. 150. Зап. у в. Чыжэвічы Вілейскага р. ад Н. Шарафановіч.
Кукуй, зязюленька, не ўпікай, Ой, люлі, не ўпікай. Нямнога будзеш кукаваць, Ой, люлі, кукаваць. На Юр'я рана пачынаць, Ой, люлі, пачынаць. На Пятро позна пакідаць, Ой, люлі, пакідаць. Заплач, Анэтка, жалосна, Ой, люлі, жалосна. Нямножка будзеш плакаці, Ой, люлі, плакаці. У нядзельку рана пачынаць, Ой, люлі, пачынаць. У аўторак позна пакідаць, Ой, люлі, пакідаць.
438. Гілевіч, 1974, с. 156. Зап. Г. Кучынская ў в. Цімкі Барысаўскага р. ад А. Кучынскай.
А ў бару, бару, на баравіне, Ай, рана, рана, на баравіне. Там Аленка ягадкі брала, Ай, рана, рана, ягадкі брала. Ягадкі брала, цяжка ўздыхала: Ай, рана, рана, цяжка ўздыхала: — Бярозкі мае невядомыя, Ай, рана, рана, невядомыя. Дарожкі мае незнакомыя, Ай, рана, рана, незнакомыя, А з некім сесці лустачку з'есці, Ай, рана, рана, лустачку з'есці. А з некім стаці, слоўца згукаці, Ай, рана, рана, слоўца згукаці. Прыйшоў да яе міленькі яе, Ай, рана, рана, міленькі яе. — Чаго, Аленка, цяжка ўздыхаеш, Ай, рана, рана, цяжка ўздыхаеш? Мы з табой сядзем, лустачку з'ядзім, Ай, рана, рана, лустачку з'ядзім. Мы з табой станем, слоўца згукаем, Ай, рана, рана, слоўца згукаем.
439. Гілевіч, 1974, с. 145. Зап. С. Скурко ў в. Міхеевічы Бярэзінскага р. ад Паліны Крыварот.
Каліна на лузе стаяла, А з луга пайшла — зайграла. Мостам ішла — грымела, А полем ішла — лялела, А к сялу прыйшла — зайграла, У сяло ўвайшла — гуляла, К варотам прыйшла — грукнула, Пад вакенца прыйшла — гукнула: — Адчыні, Тацянка, новы двор. А Тацянка ёй адказала: — Некалі, калінка, некалі: У садзе вінаград пераспеў, Трэба яго пашчыпаць, Да свайго мілога паслы слаць. Я б паслала пасол — не смею, Напісала б лісток — не ўмею, I пайшла б я сама —баюся, Доўгая дарога — стамлюся. Дык прабачай, калінка, прабачай.
440. Federowski, 5, с. 713. Зап. у в. Шчасновічы каля Ляхавіч ад Анелі Масол.
Ой, у лесе, у лесе, пры барку, Да рабіў дзяцінка каморку. Да к яму дзевачка прыбяжала, Яна яго, маладога, навучала: — Да рабі, дзяцінка, з акенцам, Каб і к нам салавейка прылятаў, Каб нас маладзенькіх пабуджаў. Бо чужая матка, не свая, Да не будзе рана будзіці, Пойдзе да суседа судзіці: — Сонейка зайдзе, пастаіць, Да мая нявехна яшчэ спіць, Сонейка зыйдзе, паграе, Спіць мая нявехна, не дбае.
441. Романов, 8, с. 224. Зап. К. Маісееў у в. Далосцы Себежскага п.
— А рутанька-мятанька, Чырвоная рожанька, А дзе цябе пасадзіці: Ці ў гародзе на ляхе, Ці ў капусце ў баразне? — Дзе хочаце, садзіце, Толькі мяне паліце Ўсё ранняю расою, Вячэрняю зарою. — Ты, дзяўчынка маладая, А дзе цябе пасадзіці: Ці ў татухны за сталом, Ці ў свёкаркі на куце? — Дзе хочаце, садзіце, Толькі мяне дарыце Тонкім белым палатном, Кужальнымі ручнічкамі.
442. Часоп. «Ondyna», с. 17—18. Зап. каля Друскенік Гродзенскай губ.
Сярод бору зялёнага, з лесу цёмнага Выбегла тры конікі: Уперад бяжыць вараненькі, Пасярэдзіне — сівенькі, А назадзе — кульгавенькі. Што вараненькі — Клімулька, Што сівенькі — Грыгорка, Кульгавенькі — Сцяпанка. З саду, з саду, з-пад вішанькі Там выбегла тры дзеванькі: Адна — ў шчэрым злоце, Друга — ў аксаміце, Трэцяя — ў вяночку нагенька. Што ў злоце — то Клімулькава, Што ў аксаміце — то Грыгоркава, А што нага ў вяночку — то Сцяпанкава. Пахваліўся Клімулька, што «сваю На сена павяду і сто фур награбу». Пахваліўся Грыгорка: — Я на жніво павяду і сто коп нажну. Пахваліўся Сцяпанка: — Я сваю на шынок павяду і сто гарцаў вып'ю. I пайшлі напіліся, Прыйшлі ўдому, пабіліся. Дзесь маё гора крапіву поле, Рукі напякло і дадому ўцякло.
443. АІМЭФ, ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш.
На вуліцы Купалле, А для Купалля гулянне. Там дзевачка гуляла, Яна гуляла, не дбала. Прыйшла па яе мамачка: : — Ідзі, дзіцятка, дадому, Прыехалі госці здалёку. Яны нікога не знаюць, Цябе, маладзеньку, пытаюць. — Не мае, мамачка, не мае. Як будуць мае ехаці, Дык будзе дубрава шумеці, Кованыя колы бразджаці, Вараныя коні іржаці, Да будуць музыкі іграці, Будуць дзевачкі гуляці, Малады малодкі спяваці, Старыя бабы сядзеці Да на гэта дзіва глядзеці.
444. АІМЭФ, ф. 8, воп. 77, спр.
— Ой, баравая зязюля, Чаму ў бары не кукуеш? Чаму ў бары не кукуеш, Чаго ў наш сад прылятаеш? — Як жа мне ў бары кукаваць За сасонкамі не відаць, За сасонкамі не відаць, За салаўямі не чуваць. — Ой, маладая Аленка, Чаму ў мамы не плакала? Чаму ў мамы не плакала, Чаго да нас прыехала? Як жа мне ў мамы плакаці — За брацяткамі не відаць, За брацяткамі не відаць, За сястрыцамі не чуваць.
445. Гілевіч, 1974, с. 180—181. Зап. С. Шадурскі ў в. Кледнявічы Горацкага р. ад Т. Кавалёвай.
А ў нашым жыце перапяліца, Яна не свішчыць — праўду гаворыць: —Ай, трудна жыці той маладзіцы, А ў каторае заловак многа, А дзівярочка ніводнага. Куды ні пойдуць — нявестку ганюць: «Наша нявестка не работніца, К нашаму двору непрыходніца, Нашаму скоту непрыглядніца, Нашым гасцём непрыветніца». А ў нашым лесе зязюлечка, Яна не кукуіць — праўду гаворыць: — Ой, добра жыці той маладзіцы, А ў каторае дзівяроў многа, А заловачкі ніводнае. Куды ні пойдуць — нявестку хвалюць: «Наша нявестка работніца, Нашаму двору прыходніца, Нашаму скоту прыглядніца, Нашым гасцём прыветніца».
446. Černy, с. 216, № 39. Зап. А. Чэрны ў вв. Падліпкі і Каменьполе Дзісенскага п. ад Е. Шульскай і М. Асту,
Ай, то-то! Ды за гарою за камянною, ай, то-то. [“Ай, то-то” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Стаяць коні вараныя, Вараныя, прыбраныя, Прыбраныя, сядланыя — Як уссесці, паехаці Да ўдованькі жаніціся. Ды ўдованьку лёгка браці, Лёгка браці, цяжка жыці: Пасцель сцеліць — ўсё клянецца, Спаць кладзецца — не хінецца. За гарою камянною Стаяць коні вараныя, Вараныя, прыбраныя, Прыбраныя, сядланыя — Як уссесці, паехаці Да дзеванькі жаніціся. Ды дзеваньку цяжка браці, Цяжка браці, лёгка жыці: Пасцельку сцеліць — ўсё смяецца, Спаць кладзецца — прыхінецца.
447. АІМЭФ, ф. 8, воп. 73, спр. 66, сш.
Во, ля-лё! Хмелю на тычынку навіваецца, во, ля-лё. [“Во, ля-лё” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Якаўка дачкой набіваецца: — Ой, зяцю мой, зяцю мой, Вазьмі дачку да за белую ручку. Да мая дачка да работніца: Да кароўкі жане і кудзельку прадзе, А з пасты жане - пачыначкі ўе, На нары ступае — лапці варсае, Сені-хату мяце — абуваецца.
448. АІМЭФ, ф. 2, воп. 12. Купальскія і пятроўскія песні (БНТ), с. 382—383. Зап. Г. Таўлай у
Вой, рана-рана на Яна I да дзяціна конічка сядлая. Да дзяціна коніка сядлая, Да яго бацюхна пытая: — Да й куды, дзяціна, сядлаеш, Да й куды, дзяціна, паедзеш? — Ой, паеду, бацюхна, на места Да прывязу, родненькі, нявесту. Ой, табе, бацюхна, нявеста, А мне, родненькі, мілая. Ой, табе, бацюхна, жыта й жаці, А мне, родненькі, пасцель слаці. Ой, табе, бацюхна, работнік, А мне, родненькі, заботнік.
449. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 68, сш.
Купалялё! Да пайду я ў двор із мяцёлачкай, Купалялё. [“Купалялё” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] От мяту, мяту, прыслухаюся, Што мая мамка ціха гаворыць: Хочыць аддаць замуж дачку за няроўніцу. Ой, цяжка, цяжка камень каціці, А яшчэ цяжэй з нялюбым жыці.
450. Гілевіч, 1974, с. 194. Зап. у пас. Калініна Мінскага р. ад Н. Гладкай.
Пятрова ночка невялічка, Я, маладзенька, недаспала — Кашулечку вышывала. Каб я знала, што старому, Я б вышывала крапіўкаю, Выстрачыла б жыгучкаю. А старэнькі павярнуўся б, Павярнуўся б — абстрыкнуўся. Пятрова ночка невялічка, Я, маладзенька, недаспала — Кашулечку вышывала. Каб знала, што маладому, Я б вышыла чорным шоўкам, Выстрачыла б бялюсенькім, Маладзенькі павярнуўся б, Павярнуўся б — усміхнуўся.
451. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 65, сш.
А ў гародзе канапелька зеляненька, А у гародзе, ў карагодзе Гуляіць Паўлінка маладзенька, Ў карагодзе. А Мікітка ходзіць, выглядае, Ці добра гуляіць. — А Паўлінка, ўжо на дварэ роса, Ты гуляеш боса. — А Мікітка, калі твая ласка, Пашый чаравічкі. — А Паўлінка, я не ўмею шыці, Не ўмею шыці. — А Мікітка, ты не ўмееш шыці, Я ўмею насіці.
452. Шлюбскі, с. 125, № 168. Зап. у
А я дзеўка добрая, Бацькі багатага. Мой бацька — ясны месяц, Мая маці — краснае сонейка, Мае браты — ў саду салавейкі, Мае сёстры — ў жыце перапёлкі. Ясны месяц ўсю ноч свеціць, Краснае сонейка ўвесь дзень грэіць, Ў саду салавейка ўсей дзень спяваіць, Ў жыце перапёлкі жыта падбіраюць.
453. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, ст. 32, № 2. Зап. Г. Таўлай у
Божа мой! Чыя рутачка там за ракою, божа мой. [“Божа мой” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Зарасла ж яна ўсякай травою? — Мая сястрыца, памажы палоць. — Мая сястрыца, шырока рака, Шырока рака, я не перайду. — Мая сястрыца, я падам руку. — Мая сястрыца, шырока рака, Шырока рака, не сойдзець рука.
454. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 14, сш.
Каліна! У полі, полі пад ялінаю, каліна. [“Каліна” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Там дзевачкі лянок палолі, Сіротачка з багатырачкай. А ехалі два варанцы, А яны сталі, дзень добры далі. Сіротка стала, ім адказала, Багатырачка бедаваць стала: — Ручнічкі мае дымковыя, А што ж я з вамі рабіць буду: А ці не дарожкі высцілаць буду? Падушкі мае пуховыя, А што ж я з вамі рабіць буду: А ці не горачкі выкладаць буду? Паяскі мае шаўковыя, Што ж я з вамі рабіць буду: Ці не конікі ляйцаць буду?
455. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, ст. 28, № 17. Зап. Г. Таўлай у
Да заказалі на вайну Нашаму сялу усяму, Нашаму сялу усяму, Нашаму войту самаму. Нашага войта сыноў нет, Адна дачушка на раду, Адна дачушка на раду, Тая паедзіць на вайну. Яе татачка да тому Купіў сукенку дадолу, А пры сукенцы сядзельца, А пры сядзельцы коніка. Першы разок як махнула — Палавіна войска ўлякнула, Другі разок як махнула — Дык усё войска ўлякнула. А дзе там браўся крулёвец: — А каб я ведаў, чый то сын, Аддаў бы дочку крулёву. — Нашто мне дочка крулёва, Нашто мне дочка крулёва, Я сама пані Цітова.
456. Карский // РФВ, 1885, т. 13, с. 272. Зап. у с. Бярозавец Навагрудскага п.
Цёмна, цёмна за дваром, Да ехалі казакі ўсё радом, Везлі Міхала на кані. Да яго галоўка на мечы. Да за ім матачка плачучы: — Ой, сыне, сыне, Міхале, Да за каго ты галоўку палажыў? Ці за ойчанька старога, Ці за матачку родную, Ці за брацейка мілога, Ці за сёстраньку любую? — Я ні за ойчанька старога, Я ні за матачку родную, Я ні за брацейку мілога, Я ні за сястрыцу любую. Палажыў я галоўку за дзевачку, За яе ціхія паходы, За яе нізкія паклоны, Да што яна ціхенька хадзіла, Нізенька галоўку насіла.
457. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 62, сш.
Каліна! А ў лазе, ў лазе ляжыць маладзец, каліна. [“Каліна” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Ён сечан-рубан, харашо прыбран. Прыляцелі тры зязюлечкі: Адна ўпала на галовачку, Другая ўпала на ножачкі, Трэцяя — на сэрданька. Што на галоўцы — мамачка яго, Што на ножачках — сястрыца яго, Што на сэрданьку — мілая яго. Мамачка плача — рэчачкі бягуць, Сястрыца плача — ручайкі ідуць, Мілая плача — замуж хоча.
458. Сахараў, 1, с. 32—33, № 57. Зап. у
Ту-ру, ту-ру, па дуброўкі Ды там едзіць пан вялікі, Пан вялікі, брыль шырокі. — Ты вярніся, ты вярніся, Пан вялікі, брыль шырокі, Твая жана доч мела. — Я для дочы не вярнуся: Я для дочы падарую Плат шаўковы, вянок пярловы. Ту-ру, ту-ру, па дуброўкі Ды там едзіць пан вялікі, Пан вялікі, брыль шырокі. — Ты вярніся, ты вярніся, Пан вялікі, брыль шырокі, Твая жана сына мела. — Я для сына вярнуся: Куплю сыну каня варанога, Каня варанога, узду залатую I для сына падарую.
459. Шлюбскі, с. 130, № 183. Зап. Г. Даўгяла ў
Бумажанька Мархушынька, Белы сырок Ляксандрачка. Выхадзіла на вуліцу, Выглядала сабе выглядка: — Выглядак мой, Ляксандрачка, Выгледжан ты на вуліцы, На вуліцы на шырокай, Міжа мальцаў міжа большых. Міжа мужчын — мужыцкі сын, Міжа паноў — ён панскі сын, Міжа купцоў — купецкі сын, Выглядак мой, Ляксандрачка.
460. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 85, сш.
Стучыць-гручыць па вуліцы, Едуць купцы купцуючы: — А вы, жонкі, вы, лябёдачкі, Купляйце ў нас чорна чарніла! — Мы і так чорны без чарніла Ў чужых бацек і чужых матак. Стучыць-гручыць па вуліцы, Едуць купцы купцуючы: — А вы, дзевачкі, вы, паненачкі, Купляйце ў нас бела бяліла! — Мы і так белы без бяліла Ў сваіх бацек і сваіх матак.
461. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 66. Зап. I. Місуна ў
Купала. Янава ночка невялічка, Купала. Нашы дзевачкі ўсю ноч не спалі, Купала. Ім зязюленькі ўсё шчабяталі, Купала. — Дзевачкі, з ружы вянкоў не віце, Купала. Дзевачкі, рана замуж не йдзіце, Купала. Віце вяночкі ды із чабору, Купала. Ідзіце замуж ды ўпору, Купала.
462. Гілевіч, 1973, с. 43. Зап. у в. Альсневічы Мядзельскага р. ад Тэклі Хілы і Ганны Хілы.
Купалялё, на сенажаці мядуначка, купалялё. Купалялё, там кукавала зязюлечка, купалялё. Купалялё, там кукавала, праўду казала, купалялё. Купалялё, не будзіць свёкарка родны татулька, купалялё. Купалялё, не будзіць свякроўка родная мамка, купалялё. Купалялё, не будзіць залвіца родная сястрыца, купалялё. Купалялё, не будзіць дзевярка родны брацятка, купалялё.
463. АІМЭФ, ф. 13, воп. 10, спр. 12, сш.
Бела-бела бярозка, Чаго на моры палягла, Чаго на моры палягла, Дзяўчаткам дарожку залягла? Куды дзевачка хадзіла I шчырае срэбра насіла Да рассыпала па моры, Клікала мамачку з каморы: — Памажы срэбра сабраці. Шчырае золата знізаці. — Не выйду, дзіцятка, не магу: Я з жалю ручак не ўздыму, Што цябе, маладу, аддаю Ды на чужую старану, Ды да чужога дзіцяткі Чорныя сцежачкі таптаці, Чорныя сцежачкі таптаці, Белыя ручкі ламаці.
464. Гілевіч, 1974, с. 143—144. Зап. М. Багданчук у в. Трэці Гарадзец Ушацкага р. ад Я. Віннік,
Лугам-берагам коні хадзілі, Коні хадзілі, ўсё гаварылі: — Жылі мы былі ў дрэннага пана: Ён нас позненька на луг выводзіў, Ён нас раненька з луга прыводзіў, Забрытваў аброткай вяроўчатай, Путаў пяньковымі путамі. Лугам-берагам коні хадзілі, Коні хадзілі, ўсё гаварылі: — Жылі мы былі ў добрага пана: Ён нас раненька на луг выводзіў, Ён нас позненька з луга прыводзіў, Забрытваў аброткай раменнаю, Путаў шаўковымі путамі.
465. АІМЭФ, ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш.
Іванька Купалька на гарэ купаўся, [Кожны радок паўтараецца.] На гарэ купаўся, бераг калыхаўся. Іванькава мамка па беражку ходзіць, Па беражку ходзіць, кашуленьку носіць. Кашуленьку носіць, Іванюшку просіць: — Іванька, сынулька, пераймі кашульку, Я й тоненька прала і чысценька ткала, Я й бела бяліла, хораша пашыла, Хораша пашыла, шоўкам вышывала, Шоўкам вышывала, Ваню даравала.
466. АІМЭФ, ф. 20, воп. 76. Зап. Г. Таўлай у
Ой, рана на Йвана, [Паўтараецца перад і пасля кожнага радка.] Кругом, кругом сонца ходзе — Недзе сонцу станавіцца. Станавілась сонца ў Рогаве, А ў Рогаве дзеўкі гладкі, Дзеўкі гладкі — глядзець гадка. Кругом, кругом сонца ходзе. Станавілась сонца ў Шчарбінішчах, Ў Шчарбінішчах дзеўкі худы, Дзеўкі худы — глядзець люба.
467. Гілевіч, 1974, с. 140—141. Зап. В. Вішнеўская ў в. Замошша Ушацкага р. ад М. Закрэўскай,
А ў бару, бару ель гарэла, Божа мой! [Паўтараецца пасля кожнага радка.] Не так гарэла, як зелянела. А там дзевачкі краскі збіралі, Краскі збіралі, вяночкі вілі, Вяночкі вілі, ў Дунай кідалі. Палез Ванечка вянкі даставаць. Ён разок ступіў — па калена ўвяз, Другі раз ступіў — па пояс увяз, Трэці раз ступіў — і сам паплыў. — Вузкі беражкі — вы мае дружкі, Рыба-плаціца — мая сваціца, Светла вадзіца — мая дзявіца.
468. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, ст. 24, № 19. Зап. Г. Таўлай у
Дзеўкі на Тройцу вянкі вілі, [Кожны радок паўтараецца.] А на Купала развівалі, На сваю долю загадалі: — Ой, калі наша добрая доля — Цвіці, вяночак, як гаёчак, Ой, калі й наша бяздоллейка — Ссохні, вяночак, на сухарочак.
469. АІМЭФ, ф. 8, воп. 2, спр. 52, сш.
А як я ў зёлачкі пайшла. [Кожны радок паўтараецца двойчы.] Шэру зязюлечку найшла, Зязюля кукавала, На мяне вешчавала: На сем год замуж не йці. Я й да хатачкі прыйшла, Я й парадачак найшла: Татулька піва варыць Да к майму вяселлейку, Матулька хлябы пякець Да к майму вяселлейку, Брацетка каня строіць Да к майму вяселлейку, Сястрыца дары кроіць Да к майму вяселлейку.
470. Себежские песни, с. 25, № 28. Зап. у Себежскім р. ад Н. Ф. Картэнка.
Зялёненькі вінаград урадзіўся на пагляд. — Зялёненькі вінаград, да дзе цябе садзіці? — Дзе хочаце, садзіце, толькі мяне паліце. Не палівайце вадою, да палівайце сытою: Ад вадзіцы зелянею, ад сыціцы крамянею. — Маладая Зіначка, да дзе цябе садзіці: Ці ў татухны на стале, ці ў свёкаркі на куце? — Дзе хочаце, садзіце, толькі мяне дарыце: Ці золатам, ці серабром, ці беленькім палатном, Ці беленькім палатном, ці Колечкам маладым.
471. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Мяне замуж давалі, божа мой, [Прыпеў паўтараецца пасля кожнага радка.] Чатыры скрыпачкі гралі, Пятая жалеечка, Я ж была паненачка, Шостая фіялачка, Я ж была шляхцяначка, Сёмыя цымбалы білі, Мяне замуж падманілі, Конікаў залажылі, На павозку усадзілі, Прывязлі к свёкру на двор, Ссадзілі з павозкі далоў, Міленькі пад пашку вядзець, Свякроўка гарэлку даець, Хатачку адчыняець: — Ідзі, мая нявехначка, Ідзі, маё дзіцятка, Вяселле адгулялі, Работку загадалі. Лепш дзевачкай хадзіць, Чым работку рабіць.
472. Бессонов, с. 40, № 74.
Братавая золвы на ноч просіць, ту-ту-ту. [“Ту-ту-ту” паўтараецца пасля кожнага радка.] — Мая залвіца, мая сястрыца, Прыйдзі ка мне ноч начаваці, Да цябе ў мяне ніхто не ўкрадзе: Да ў мяне клетка з перакляткамі, Ў мяне завесы шаўковыя, Ў мяне падушкі пуховыя, Ў мяне пасцелька мякка, бяленька. Сяей ночы апоўначы Ды прыязджаюць тры двараніны, Тры двараніны нежанатыя: Адзін дваранін клетку адчыніў, Другі завесы падняў, Трэці дваранін мяне, маладу, ўзяў. Ніхто таго не чуў, не бачыў, Толькі чула неба да зямля, Толькі бачыла чужа старана. Не ёсць мая братавая, Да ёсць мая здрадніца: Здрадзіла мяне, маладзенькую, З руцьвянога вянца, З дзявоцкага стаўца.
473. Гілевіч, 1974, с. 168. Зап. Г. Агалакава ў в. Замошша Барысаўскага р. ад Е. Ржавуцкай,
А сягоння ў нас Купаллейка, Каліна. [“Каліна” паўтараецца пасля кожнага радка.] Ой, купаліся тры сястрыцы. Пакупаўшыся, на бераг выйшлі, На бераг выйшлі, гаварылі: — А мы жылі, як лябёдачкі, Раскаціліся, як ягодачкі. Кароўкі нашы развядзёныя, Куфэркі нашы развязёныя, А мы, сястрыцы, разабраныя. А сягоння ў нас Купаллейка, Ой, купаліся тры ятровачкі. Пакупаўшыся, на бераг выйшлі, На бераг выйшлі, гаварылі: — А мы жылі, як ягодачкі, А сышліся, як лябёдачкі. Кароўкі нашы ўсе звядзёныя, Куфэркі нашы ўсе звязёныя, Мы, ятровачкі, ўсе сабраныя.
474. АГТ, р. 4, воп. 1, клц.
Божа наш! А ель мая зялёная, божа наш, [Прыпеў “Божа наш” паўтараецца ў пачатку і ў канцы кожнага радка.] Свякроўка мая шалёная Загадала работку рабіць, Работу рабіць, адзежку мачыць, У суботку мачыць, у нядзельку жлукціць, У нядзельку жлукціць, сярод мора праць, Сярод мора праць, верх лесу сушыць, Верх лесу сушыць, па небу каціць, Па небу каціць, у арэшак злажыць. — Свякроўка-матка, я не татарка, Я не татарка ў суботку мачыць, Я не жыдоўка ў нядзельку жлукціць, Я не вутачка сярод мора праць, Я не птушачка верх лесу сушыць, Я не зорачка па небу каціць, Я не шчурачка ў арэшак злажыць.
475. АІМЭФ, ф. 20, воп. 74, ст. 65, № 16. Зап. Г. Таўлай у
Ту-ту! Што ў мяне была за свякровачка, ля-лё. [“Ту-ту!” паўтараецца ў пачатку, “ля-лё” – у канцы кожнага радка.] Што ў яе была за натурачка — Сама ўстане а ранюсенька, Мяне накрые цяплюсенька: — Спі, дзіця маё, спі, нявестачка, Пакуль на небе сонца ўзыдзе, Пакуль на небе сонца ўзыдзе, Пакуль на зямлі раса абвее.
476. АІМЭФ, ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш.
— Купала, Купала, дзе ж ты прабывала? [Кожны радок паўтараецца.] — На рынку бывала, таргі таргавала. Таргі таргавала — свякроўку прадавала. Свякроўку прадавала, мамку пакупала. Таргі не сышліся — свякроў не прадала. Свякроў не прадала, мамку не купіла. Нету такіх лавак, каб куплялі мамак.
477. ААН СССР, ф. 104, воп. 1, спр.
Паару я поле ўсё чорнымі валамі, Пасею я поле ўсё рыжымі камянямі, Памашчу я масты ўсё бітымі талерамі, Засцялю я лугі тонкімі кужалямі. Не ззяй, не ззяй, маё поле, ўсё рыжым золатам, Не звініце, масты, бітымі талерамі, Не бялейце, мае лугі, ўсё тонкімі кужалямі. Каб я знала, каб я ведала, Што мае дзверы сюдою іцімуць, Памасціла бы масты густою жасцярынаю I заслала бы лугі жыжкаю крапіваю.
478. Гілевіч, 1974, с. 194—195. Зап. Л. Баран і Л. Вайцялёнак у в. Ілля Вілейскага р. ад П. Вайцяшонак,
Пятрова ночка невялічка, Я ж, маладзенька, не ведала, Было летка ці не было. Мамка на вулку не пускала, Нову святліцу замыкала. Як адчыню ж я ваконачка, Кіну-гляну на вуліцу: Ці ўсе вулачкі памяцёны? Усе вулачкі памяцёны, А пад яворам не мецена. А там мой мілы з торгам стаіць, Таму-сяму таргуючы, А мне, маладзе, даруючы.
479. АІМЭФ, ф. 2, воп. 14, ст. 21, № 24. Зап. Г. Таўлай у
А ўжо Купала мінуецца, мінуецца, [Другая частка кожнага радка паўтараецца.] Не гуляць дзеўкам на вуліцы, А гуляць дзеўкам з сярпочкамі, Са ржанымі й снапочкамі.
480. АІМЭФ, ф. 8, воп. 1, спр. 82, сш.
Кукуй, зязюлька, да Яна, Ужо па Яне не будзеш. Цяпер ночка малая, А як ночка прыбудзе, Кукаваць зязюлька не будзе: Паляціць зязюлька ў лясок, Сядзе зязюлька на сучок, Выплыве ячны каласок, Займе зязюльцы галасок.
481. Можейко, 1983, с. 87. Зап. у
Ой, кудраў, кудраў ляночак Ад Вялікадня да Пятра. Прыйдзе да цябе Пятроў дзень — Палавіна цвету ападзе, Палавіна цвету ападзе, Больш галовачак прыбудзе. Ой, красна панна Настачка, Бо яна ў свайго баценька. Як пойдзе яна к чужому — Палавіна красы адбудзе, Палавіна красы адбудзе, Болей розуму прыбудзе.
482. Захарава, с. 92. Зап. А. Карасёва ў
Ой, Пятро Іллю кліча: [Кожны радок паўтараецца.] — Ой, Ілліца-сястрыца, Да хадзі ж пагуляем. — Да гуляй, Пятро, гуляй, Як табе гуляецца, Ў мяне ўсе жэнчыкі у полі, Усе касары на балоце, Усе людзі на рабоце.
483. Довнар-Запольский, с. 58. Зап. у в. Краглевічы Целяханскай вол.
Да не будзе лецечка Да ніводнага дзянёчка, Да не будзе ягадак Ніводнае ягадкі, Да не будзе дзевачак Да ніводнае дзеванькі: Ягадкі з расы падуць, Дзевачкі замуж пайдуць.
484. Малевич, с. 30, № 5. Зап. у в. Альхоўка Слуцкага п.
Ой, рана-рана, на Яна Купала На вулачку сонейка дзевачак збірала, Ў ручкі сярпочкі давала: — Да годзе, дзевачкі, гуляці, Да йдзіце ў поле жыта жаці. Роўнае поле, роўнае, Зародзіць бог жыта буйнае, А ярую пшаніцу да на ніве, Да збірайся, родзе, ўвесь ка мне.
485. АІМЭФ, ф. 8, воп. 78, спр. 156, сш.
Сонейка, Пятрова ночка суборначка, сонейка. Сонейка, сабрала дзевак да на вулачку, сонейка. Сонейка, пасадзіла да на тыночку, сонейка. Сонейка, выправіла ў бор жыта жаць, сонейка. Сонейка, на бару ўсё жыта пажата, сонейка. Сонейка, на лузе сена пасянована, сонейка. |
