Старасвецкая Беларусь
Галерэі
Уваход
Зараз на сайце
Цяпер 45 госцяў анлайнУСЫ |
УЗЫ - паўночна-каўказскі народ, які з'явіўся ў гісторыі неўзабаве пасля Р. Хр. Першапачаткова іх імя па-грэцку пісалася, як Удзі, Удзіны, Уці, а прамаўлялася - Удзі, Удзіны, Утсі. Разам з тым, звонкія Д і Т у Грэкаў часта пераходзілі ў 3 і С, што не раз назіраецца і ў імёнах Баспорскіх надпісаў: Бендзіс-Бензіс, Фадзінамос-Фазінамос, Гдоўс-Гзоўс (Корпус Боспорских надпісей, М.-Л. 1965, з. 386, 808). У Пракопа Кесарыйскага імя Тзаны часам пішацца як Саны. Па гэтаму ж чынніку каўказскае племянное імя Адыге ў Грэкаў звярнулася ў Зігі і Зіхі, а Удзы ў Канстанціна Багранароднага набылі напісанне "Узы", як агульнае найменне не толькі для саміх Удзаў, але і для іншых плямёнаў скіфскага кораня. Спачатку Узы пражывалі ў раёне Церака і Кумы; пасля нашэсця Гунаў ( У рускай навуцы прынята лічыць Узаў часткай Туркменаў-Агузаў і нават сваякамі Турак-Сельджукаў, але такое меркаванне не знаходзіць пацверджання ні ў іх імі, ні ў дадзеных археалогіі. Калі паўстала пытанне пра пахавальны абрад Торкаў, яго хібна аднеслі да тыпу агузскіх пахаванняў і з тых часоў савецкія археолагі паглыбляюць гэту памылку, хоць павінны ведаць, што паўночна-каўказцы, а ў тым ліку і Узы -Торкі, хавалі сваіх нябожчыкаў не так, як Агузы. Ібн Фадлан, аўтар Старадаўнія рускія гісторыкі завуць Узаў імем Уці. Таксама заве іх Готліб Байер у нямецкай гісторыі Азова. У Тацішчава - Узійцы ці Усы. Сінонімы дарэчы Узы: Вузы (узы) гл. цяжар, кайданы, сеткі, звяз || накладаць вузы (узы) Крыніца: http://glossword.info
Геаграфічныя назовы на тэрыторыі Беларусі, злучаныя з усамі. в. Усса> Менская вобласць > Койданава > Фаніпольскі х. Усса>Менская вобласць > Стаўбцы > Налібоцкі в. Вялікая Уса> Менская вобласць > Узда >Ліцьвянскі в. Малая Уса> Менская вобласць > Узда >Ліцьвянскі в. Усохі> Менская вобласць > Смілавічы >Грэбенецкі в. Усохі >Менская вобласць > Барысаў >Іканскі в. Усохі >Менская вобласць > Крупкі >Крупскі в. Усохі>Менская вобласць > Чэрвень >Грэбенецкі п. Усяж >Менская вобласць > Смалявічы >Усяжскі в. Усяжа >Менская вобласць > Смалявічы >Прылепскі в. Прылепская Усяжка >Менская вобласць > Смалявічы >Прылепскі в. Усяжа>Менская вобласць > Жодзіна >Прылепскі п. Усяж>Менская вобласць > Жодзіна >Усяжскі в. Прылепская Усяжка>Менская вобласць > Жодзіна >Прылепскі в. Усаўшчына >Менская вобласць > Мядзел >Старагабскі
в. Усенікі >Гарадзенская вобласць > Гародня >Сапоцкінскі в. Усава >Гарадзенская вобласць > Гародня >Сапоцкінскі х. Уснар-Дольны>Гарадзенская вобласць > Вялікая Береставіца>Макаравецкі
в. Усая >Віцебская вобласць > Ушачы >Дуброўскі в. Усая >Віцебская вобласць > Ушачы>Веркудскі в. Усяны> Віцебская вобласць > Браслаў > Межанскі в. Усяны> Віцебская вобласць > Браслаў > Зарачскі в. Усаўцы> Віцебская вобласць > Міёры > Новапагостскі в. Усава> Віцебская вобласць > Глыбокае > Пліскі в. Усы>Віцебская вобласць > Шуміліна >Каўлякоўскі п. Усвіж-Бук>Віцебская вобласць > Талочын >Талочынскі
в. Усохі>Магілёўская вобласць > Быхаў > Краснаслабодскі в. Усохі>Магілёўская вобласць > Клічаў> Бацэвіцкі в. Усакіна>Магілёўская вобласць > Клічаў > Патокскі в. Усушак>Магілёўская вобласць > Чавусы > Антонаўскі в. Усціж > Магілёўская вобласць > Асіповічы > Ліпенскі
в. Усаў>Гомельская вобласць > Лельчыцы >Грэбенеўскі п. Усохі>Гомельская вобласць > Ветка>Свецілавіцкі в. Усохі>Гомельская вобласць > Добруш > Кругавец-Калінінскі п. Усошнае>Гомельская вобласць > Чачэрск > Нісімкавіцкі
Прозвішчы: Усакоўскі, Усьціновіч (старажытныя беларускія шляхетныя роды), Усаў, Ус, Усастаў, Усатаў, Усатых, Усацюк, Усачоў , Усенка, Усенкоў, Усік, Усікаў, Усін, Усішчаў, Ускаў Са спісу войска ВКЛ 1528 года Ус Лавринец, з. Бельскай з-лi Падляшскага в-д. 163 адв. Геаграфічныя назовы за мяжой, злучаныя з усамі. Уссурыйск — Расія МІФАЛОГІЯ Усуд
У МІФАЛОГІІ паўднёвых славян так клічацца бажаство - вяршыцель лёсу. Па сваім капрызу яно рассыпае ў раскошным палацы то золата, то гліняныя тронкі - так нараджаюцца багатыя і бедныя, шчаслівыя і няшчасныя
Суд, Усуд
В.В.Іванаў,В.Н.Тапароў Суд, Усуд (рус. Суд, сербахарвац. Усуд, роднасна "суд", "лёс") - у славянскай міфалогіі істота, якая кіруе лёсам. У сербскай казцы Усуд пасылае Срэчу ці Несрэчу - увасабленне лёсу-долі. У дні, калі Усуд рассыпае ў сваім палацы золата, нараджаюцца тыя, каму наканавана быць багатымі; калі Усуд рассыпае ў халупе чарапкі - нараджаюцца беднякі. З СУДОМ злучаны таксама персаніфікаваныя ўвасабленні лёсу - судзеніцы, пар. "судзінушка" (галоўным чынам у плачах). Ляжаўшая ў аснове імя СУД міфапаэтычная формула адлюстравана таксама ў агульнаславянскіх імёнах тыпу Судзіслаў, адлюстроўваючы яшчэ больш раннюю індаеўрапейскую крыніцу (абрадавая формула са значэннем "здабываць славу" - "рабіць знакамітым"). Да таго ж кораню ўзыходзіць імя грэцкай Феміды, таму персаніфікаванае ўвасабленне СУДА можна лічыць архаізмам славянскай міфалагічнай перадправавой традыцыі, якая адлюстроўвае істотныя рысы агульнаіндаеўрапейскай.
(Г.І.: мне думаецца, што з культам гэтага бажаства звязаны таксама назоў шырока вядомага племені – судувы) Падрыхтавала Галіна Арцёменка
|