Старасвецкая Беларусь
Галерэі
Уваход
Зараз на сайце
Цяпер 367 госцяў анлайнБАБРОЎСКІ Міхаіл |
Кірылавіч [8(19). 11.1784 (ці 1785) — 21.9(3.10). 1848]
Беларускі славіст i арыенталіст. Нарадзіўся ў в. Вулька Бельскага пав. (цяпер Польшча). Доктар тэалогіі (1823). Член Археалагічнай акадэміі ў Рыме, Парыжскага i Лонданскага азіяцкіх навуковых таварыстваў, Таварыства гісторыі i старажытнасцей расійскіх пры Маскоўскім універсітэце. Паходзіў з даўняга беларускага шляхецкага роду, бацька — уніяцкі святар. Вучыўся ў Драгічынскім вучылішчы піяраў, скончыў Беластоцкую гімназію (1806), Галоўную духоўную семінарыю пры Віленскім універсітэце (1812). 3 1817 канонік брэсцкі. У 1817—22 у замежнай навуковай ка
мандзіроўцы ад Віленскага універсітэта. У 1822—24, 1826—33 прафесар экзегетыкі i герменеўтыкі Віленскага універсітэта, у 1824—26 у ссылцы ў базыльянскім манастыры ў Жыровічах на Слонімшчыне. 3 1833 жыў у мяст. Шарашова Пружанскага пав., дзе атрымаў прыход. Памёр ад халеры. Юнаком пачаў вывучаць старажытныя славянскія рукапісы i старадрукі ў цэрквах i манастырах. Яшчэ гімназістам зацікавіўся архівам i бібліятэкай Супрасльскага манастыра, дзе ў 1822 адкрыў Супрасльскі рукапіс. Даследаваў гісторыю славянскага кнігадрукавання, збіраў матэрыялы пра дзейнасць Ш. Фіёля, Ф.Скарыны, {.Фёдорова, П.Мсціслаўца. У час замежнай камандзіроўкі ўдасканальваў веды ў галіне славянскіх, усходніх i старажытных моў, археалогіі, гісторыі, літаратуры, сабраў вялікі навуковы матэрыял, вывучыў i апісаў многія славянскія старажытнасці. Зрабіў навуковае апісанне старажытных кірылічных i глагалічных літаратурных помнікаў Ватыканскай бібліятэкі (надрукавана яе галоўным хавальнікам А.Маі ў 1831). Увёў у навуковы ўжытак шэраг найважнейшых помнікаў гісторыі i культуры, у т.л. першую глагалічную друкаваную кнігу «Місал па закону Рымскага двара» (Служэбнік, 1483), што захоўвалася ў Ватыканскай бібліятэцы. Справаздачы, якія ён дасылаў на імя рэктара Віленскага універсітэта (частка ix за
хоўваецца ў Аддзеле рукапісаў Навуковай бібліятэкі Вільнюскага універсітэта), дазваляюць меркаваць пра яго навуковую дзейнасць у Аўстрыі, Італіі, Францыі, на землях заходніх i паўднёвых славян, лужыцкіх сербаў. Сябраваў з вядомымі славістамі Б.Капітарам, І.Добраўскім, В.Ганкаю i інш. Ёсць падставы сцвярджаць, што Б. — адзін з першых беларускіх скарыназнаўцаў. Яго знаёмства з кнігамі Скарыны адбылося ў супрасльскім кнігазборы. Дасягнуўшы, як i Скарына, найвышэйшых вучоных ступеняў, ён прысвяціў сябе вывучэнню старажытнай культуры беларусаў i ўсяго славянства. Яго працы i дзейнасць сталі пачаткам сусветнага славяназнаўства. Як ніхто іншы, Б. спрыяў узнікненню асобнага кірунку ў гуманітарных навуках — беларусазнаўства, абуджэнню сярод еўрапейскіх навукоўцаў цікавасці да гістарычнага лёсу яго роднага народа. Разам з І.Даніловічам быў адным з пачынальнікаў беларускага нацыянальнага адраджэння. Менавіта Б. нанава адкрыў для беларускай i еўрапейскай навукі імя i справу Скарыны, звесткі пра якога даследчык збіраў усё сваё жыццё i ўключыў у «Гісторыю славянскіх друкарняў у Літве» («Историю славянских книгопечатен в Литве»), што так i не была надрукавана. Пра гэту працу сярод навукоўцаў хадзілі легенды. Першым у друку ў 1870 яе згадаў польскі бібліёграф К.Эстрайхер. Вучоныпатрыёт, Б. адчуў тое сапраўды нацыянальнае, a галоўнае стратэгічна адпаведнае для паспяховага развіцця роднай культуры, што пакінуў у спадчыну Скарына, які на досвітку Адраджэння абвясціў старабеларускую мову i беларускі народ цалкам раўнапраўным i сярод іншых еўрапейскіх моў i народаў. Б. сабраў багатую бібліятэку. Яна стала першым спецыяльным зборам помнікаў беларускай старадрукаванай літаратуры. Асобныя кнігі з яго калекцыі зберагаюцца ў сховішчы Вільні, Масквы, СанктПецярбурга. Пры жыцці Б. ўдалося надрукаваць толькі некалькі сваіх прац. Частка рукапіснай спадчыны знікла адразу пасля яго смерці, другая трапіла да бібліяфіла Ф.Транбіцкага, а потым разышлася па розных сховішчах. Большасць яе загінула ў гады 2й сусветнай вайны. Уцалелі толькі асобныя яго лісты, нататкі, матэрыялы, прызначаныя іншым асобам, якія зберагаюцца ў зборах Вільні, Кракава, Варшавы, Масквы, СанктПецярбурга i інш. Літ.: Бобровский П.О. М.К.Бобровский (1785—1848), учёный слависториенталист. Спб., 1889; Яго ж. К биографии М.К.Бобровского (славянского филологаориенталиста). Спб., 1890; Францев В.А. Польское славяноведение конца XVIII и первой четверти XIX ст. Прага, 1906; Станкевіч A. Магнушэўскі; Паўлюк Багрым; Баброўскі: (Да вытокаў бел. адраджэння). Вільня, 1937; Лабынцев Ю.А. Издания Франциска Скорины и других славянских первопечатников в библиотеке Супрасльского монастыря // Белорусский просветитель Франциск Скорина и начало книгопечатания в Белоруссии и Литве. М., 1979; Яго ж. Михаил Бобровский — первый исследователь болгарского «Абагара» 1651 г. // Русскоболгарские связи в области книжного дела. М., 1981; Яго ж. Первая книга, напечатанная глаголицей, и её исследователь Михаил Бобровский: (К 500летию начала книгопечатания глаголическим шрифтом) // Сов. славяноведение. 1983. №4; Яго ж . Пачатае Скарынам. Мн., 1990; Улащик Н.Н. Введение в изучение белоруссколитовского летописания. М., 1985. С. 38, 40— 44 Ю.А.Лабынцаў. |